Muvakkit-zâde Mehmed Pertev hayatı, edebî kişiliği, eserleri, Divanı`nın tenkitli metni ve tshlili

Abstract

ÖZET Doktora Tezi Muvakkit-zâde Mehmed Pertev Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri, Divanı'nın Tenkitli Metni ve Tahlili Mehmet ULUCAN T. C. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Elazığ-2005, SayfaVII+867 18. yüzyıl, Türk tarihi ve Türk edebiyatı için önemli değişme ve gelişmelerin yaşandığı bir dönem olmuştur. Türk milletini yakından ilgilendiren siyasî, askerî, ekonomik vd. alanlardaki gelişmeler, bu dönemin dinî ve sosyal yaşamım derinden etkilemiştir. Edebiyat da bu gelişmelerden büyük ölçüde etkilenmiştir. Muvakkit-zâde Mehmed Pertev, 18. yüzyılın ikinci yarısında yaşamış 19. yüzyılın da ilk on yılım görmüştür. Edebî gücünü ve etkisini ne döneminde ne de daha sonra yeteri kadar gösterebilmiş değildir. O, iyi bir şair olmakla birlikte daha çok iyi bir öğrenci, dost ve arkadaş olarak tanınmıştır. Şairliğiyle birlikte, bu özelliklerine vurguda bulunulması şairlikten çok bu özellikleri haiz kimselerin daha çok önemsendiği ve ihtiyaç duyulduğu bir dönemde yaşadığından olmalıdır. Pertev, hacimli bir divana sahip olduğu halde hakkında ilmî bir çalışma olmayıp, henüz divanın karşılaştırmalı bir çalışması yapılmamıştır. Bu çalışmada; şairin hayatı, edebî kişiliği ve eserleriyle ilgili bilgiler toplanmış ve divanının tenkitli metniyle birlikte tahlili yapılmıştır. Şiirleri şekil ve içerik olarak sağlam ve güçlü olmasına rağmen Pertev, kendine has bir üslup belirleyip devam ettirememiştir. Etkilenmelere açık olan Pertev'in pek çok şairden izler taşıdığım görmek mümkündür. Şiirlerinde özellikle mahallîleşmenin etkisi ve Nedim'in şuhâne edasıyla hikemî edanın etkileri son derece belirgindir. Kullandığı dil, sade ve akıcıdır. Aşın sanat kaygısı taşımayan şiirleri, Klâsik şiirimizin bir devamıdır. Aruz ölçüsünü başarılı bir şekilde kullanan şairin, heceyle yazılmış bir şiiri de vardır. Pertev, Klâsik şiirimizi daha ileriye götürmek arzusunda olan bir şairimizdir. Hicrî 1159 (Milâdî 1746) yılında İstanbul'da doğmuş, Hicrî 1222 (Milâdî 1807-8) yılında Edirne'de ölmüştür. Kabri, Hasan Sezayi Dergahı haziresindedir.

ABSTRACT PDH THESIS Muvakkit-zâde Mehmed Pertev, His life, Literary personality, Works And His Divan's Criticized Text and Its Analisis ````` Mehmet ULUCAN T.R Fırat University, Institute of Social Sciences Turkish Language and Literature Department Elazığ-2005, PageVII+867 18th century has been a period in which important changes and developments regarding Turkish History and Literature have taken place. The political, military, economical and other developments have affected the religious and social life of that period deeply. Literature has also been affected greatly from these advances. Muvakkit-zâde Mehmed Pertev hes lived in the second part of the 18th century and seen the first ten years of thel9th century. He could sufficiently have shown his literary power and effect neither in his period nor later. Although he was a good poet, he was known beter as a student and a friend. Together with his poetry, that his peculiarities be so emphasized is because the poets having these characters live in the period they are needed. Although pertev has had a great divan, there is no scientific study about him and there is no comparative study of his divan. In this study; information about bis life, his literary personality and Works has been collected and the analisis of his divan together with its criticized text has been done. Even though his poems are powerful with respect to the content, Pertev could not have determined a styleof himself and continued it. It is possible to see the effects of other poet on Pertev. On his poems, the effect of being localized and Nedim' s effect is clearly obvious. His language is pure and fluent. His poems having no art doubt are the continuation of our classcal poetry. The poet using the aruz sucessical poetry. The poet written with hece measure. Pertev, is a poet having the desire of developing our classical poetry. He was born in Istanbul in 1159 (Hicrî) and in 1746 (Miladî). He died in Edirne in 1222 (Hicrî) and in 1807-8 (Milâdî). His grave is in the cite (dergâh) of Hasan Sezayi.