Orta öğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin yönetim uygulamalarının çağdaş yönetim yaklaşımları açısından değerlendirilmesi (Güneydoğu Anadolu bölgesi örneği)

Abstract

öz ORTA ÖĞRETİM KURUMLARINDA GÖREV YAPAN YÖNETİCİLERİN YÖNETİM UYGULAMALARININ ÇAĞDAŞ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ (GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ) TANRI VERDİ, Belgin Doktora Tezi Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Tokay GEDİKOĞLU Temmuz 2001, 272 Sayfa Bu çalışmanın amacı orta öğretim kurumlarındaki yönetsel uygulamaların çağdaş yönetim yaklaşımlarına uygunluğunu ve bu uygulamalarda yöneticilerin kişisel özelliklerinin etkisini belirlemektir. Bu araştırma, 1999-2000 öğretim yılında, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kümeleme ve rasgele yöntemle seçilen 51 lisede yapılmıştır. Araştırmanın evrenini bu liselerin yöneticileri ve öğretmenleri oluşturmuştur. Araştırmada bu liselerde görev yapan 166 yönetici ve 1152 öğretmene ulaşılmıştır. IIIAraştırma aracı olarak kullanılan anket formu iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm deneklerin kişisel özelliklerini, ikinci bölüm çağdaş yönetim yaklaşımlarının ölçütlerini belirleyici 78 adet soruyu içermektedir Ortalamalar arasındaki farklılıkların anlamlı olup olmadığını analiz etmek için `t` testi ve Varyans Analizi, ilişkilerin anlamlı olup olmadığını analiz etmek için de Pearson Korrelasyon Katsayısı formülü kullanılmıştır. Anketlerin geçerliliği için Faktör Analizi ve güvenilirliği için Cronbach Alpha ve Guttman Split-half formülleri kullanılmıştır. Tüm bu istatistiksel işlemler SPSS programı (9.0 versiyonu) aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlardan bazıları şunlardır: 1. Ortaöğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin yönetim uygulamalarına çağdaş yönetim anlayışları açısından bakıldığında, özellikle Hizmet İçi Eğitim, Güdüleme- Yönlendirme, İnsan Kaynaklan Yönetimi ve Okul- Çevre İlişkisi konularında yönetici ve öğretmen yanıtlan arasında büyük farklılıkların olduğu gözlenmiştir. 2. Tüm süreçlerde yöneticilerin kendilerini çağdaş yaklaşımlar açısından değerlendirme düzeyleri ile öğretmenlerin yöneticileri değerlendirme düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gözlenmiştir. 3. Yöneticilerin % 95 gibi büyük bir oranı üniversite eğitimleri boyunca yönetim ile ilgili dersler almamışlar ve buna ek olarak lisans eğitimleri IVsonrasında yöneticilik mesleği ile ilgili hizmet içi eğitim etkinliklerine katılmamışlardır. 4. Örgüt çalışanlarını temel alan İnsan Kaynaklan Yönetimi ve Güdüleme- Yönlendirme süreçlerine verilen yanıtlardan ortaya çıkan sonuçlara göre yöneticilerin iç müşteri olarak da adlandırabileceğimiz öğretmenlerin iş doyumlarının sağlanması için yeterli çabayı göstermedikleri ve dolayısıyla çağdaş yaklaşımların önemli bir özelliğini yerine getirmedikleri görülmektedir. 5. Tüm yönetim süreçlerinde yöneticiler öğretmenleri, diğer çalışanları ve okulun çevresini kararlara yeterince katmamakta ve alman kararlardan haberdar etmemektedirler. Anahtar Kelimeler: Ortaöğretim Kurumları Yöneticileri, Çağdaş Yönetim Yaklaşımları, Yönetim Uygulamaları Bilim Sayısal Kodu: EB 685

ABSTRACT THE ASSESSMENT OF SECONDARY SCHOOL ADMINISTRATORS, MANAGEMENT PRACTICES IN TERMS OF CONTEMPORARY MANAGEMENT APPROACHES (SOUTHEAST ANATOLIA DISTRICT) TANRIVERDİ, Belgin Ph.D. Thesis, Department of Educational Sciences Thesis Supervisor: Prof.Dr. Tokay Gedikoğlu July 2001, 272 pages The purpose of this study is to assess the appropriateness of secondary school administrators' management practices in terms of contemporary management approaches and to define the impact of their personal traits of administrators on these practices. This research is conducted at 51 high schools in Southern Anatolia Region selected through random and cluster sampling. The population of this research comprises the total at these schools. 166 administrators and 1 152 school teachers fall in the scope in this study. VIThe questionnaire that is used to collect data is composed of two parts. The first part is for personal traits of teachers and administrators and the second part is for the teachers' and administrators' perspectives concerning managing practices. The second part contains 78 items that are designed to assess the qualities of the contemporary management approaches. The significance of differences between means is analysed using `t` test and Anova, the significance of relations is analysed using Pearson Product Moment Correlation Coefficient Procedure. The validity (content and construct) is assured using factor analysis procedure and the reliability is assured using Cronbach Alpha and Guttman Split Half Reliability measures. All these statistical procedures are carried out using SPSS software (9.0 version) in windows for IBM platform. Some of the findings may be summarised as follows; 1. Crucial differences are observed in the management practices of the school administrators from the contemporary management point of view, especially in terms of In-Service Training, Motivation- Directing, Human Resource Management, and School Environment Management. 2. Statistically significant differences are observed between the assessment of the administrators themselves and assessment of the teachers for all management processes. VII3. Almost 95 % of the school administrators neither take any management related course leading to a degree nor attend any in-service training program after graduation. 4. According to the findings obtained from the responses related to Human Resource Management and Motivation-Directing which focuses on human side of organizations, it is observed that school administrators do not effectively try to convince or satisfy teachers who are considered to be internal clients. It means that they don't accomplish an important role according to contemporary school management approaches. 5. And, for all management processes, it is observed that the school administrators neither let the teachers be involved in school decisions about school nor inform them about such decisions. Key Words: Secondary School Administrators, Contemporary Management Approaches, Management Practices Science Code. EB 685 VIII