Milli mücadele döneminde Doğu ve Güneydoğu Anadolu`da yabancı devletlerin faaliyetleri (1918-1922)

Abstract

Hazırlamış olduğumuz bu çalışmada, 20. yüzyılın başında tarihi misyonunutamamlayan Osmanlı Devletinin toprakları üzerindeki emperyalist hedeflerin nelerolduğu ve büyük güçlerin bölge üzerindeki emellerinin ne şekilde hayata geçirildiği birkesit esas alınarak ortaya konmuştur. 19. yüzyıl ve I. Dünya Savaşı'nın sonuna kadarolan dönemde Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Irak'ın kuzey kesimindeki Kürtve Ermeni isyanları hakkında bilgiler verilmiştir.Verilen bu bilgilerin ardından, Mondros Mütarekesi'nden sonraki dönemde,Musul bölgesine sahip olmak isteyen ngilizlerin, Türkleri zor durumda bırakmakamacıyla Kürtler üzerinde yürüttükleri faaliyetler anlatılmaya çalışılmıştır. Bukapsamda; stanbul ve Irak'ın kuzeyinde meydana getirilmek istenen oluşumlar ve buoluşumlara gösterilen tepkiler ile Yüzbaşı Noel'in çalışmaları üzerinde ayrıcadurulmuştur. Yüzbaşı Noel'in faaliyetleri ile ilgili olarak yeni bilgi ve kaynaklarınkullanılması ile bu kişinin yürüttüğü propagandanın yansımaları hakkında ayrıntılıbilgiler verilmiştir.ngilizlerin teşvikleri ile oluşturulmaya çalışılan Kürtçülük faaliyetlerine karşıMilli Mücadele dönemindeki milli refleks ve alınan tedbirler konusuna çalışmamızdaayrı bir kısımda yer verilmiştir. Bunun yanında Sevr Antlaşması'nın imzalanması ileilgili toplantılarda ve bu antlaşmanın imzalanmasından sonraki dönemde başta ngilizlerolmak üzere büyük güçlerin Kürtler ile ilgili çalışmaları ve bunun sonuçları konusundabilgiler de verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kürtler, ngilizler, Musul, Yüzbaşı Noel, Kürdistan TealiCemiyeti, Sivas Kongresi.

This study sets forth what the imperialist targets upon Ottoman Empire, whichconcluded its historical mission at the beginning of 20th century, and how the greatpowers realized their objectives in the regions. Detailed information concerning theKurdish and Armenian insurgencies in the Eastern and South Eastern Anatolian Regionsduring the era starting from 19th century and ending in the I. World War has beenprovided. .Following this information, the activities conducted by English, who wish tocapture the Mosul region, upon the Kurdish to leave the Turkish in predicament afterthe Moudhros Armistice Ceasefire Agreement. In this regard; the formations whichwere tried to be established in Istanbul and in the south of Iraq, the reactions towardsthere formations, and work of Captain Noel are particularly focused on. Detailedinformation concerning the activities of Captain Noel and the reflections of thisprogram are given together with the new information and sources.National reflex during the national struggle period and the measures taken againstKurdish activities which was tried to be formed with the encouragement of Englishgiven in another section of this study. In addition, information concerning the works ofgreat powers, particularly England, upon the Kurdish following the signing of Treat ofSevre and related meeting as well as the results of these works is also provided.Key words: Kurdish, English, Mosul, Captain Noel, Society for the Ascension ofKurdistan, Sivas Congress.