Tanzimat Döneminde Antep Esnaf Teşkilâtı

Abstract

Osmanlılarda esnaf teskilâtının, fütüvvet ve ahi teskilâtlarından etkilendigibilinmektedir. Osmanlı Devleti'nde ilk dönemlerde ahiligin tesiri devam etmistir. Busebeple ahilige ait bazı terimler Osmanlılar tarafından kullanılmıstır. Ahilik teskilâtıOsmanlılarda daha sonra yerini loncalara bırakmıstır. Sehirde bir zenaat kolununüyeleri belli sayıda bir grup teskil ederek faaliyette bulunmuslardır. nceledigimizdönemin belgeleri lonca teskilâtının faaliyetleri ve esnaf-lonca iliskileri hakkında çokayrıntılı bilgi içermemektedir.Ancak Antep'te faaliyet gösteren meslekler, bunların faaliyetleri, devlete vebirbirlerine karsı sorumlulukları, baslarına yöneticilerini seçisleri, görevlerine çesitlisebeplerle son verilisi gibi konular hakkında bilgiler bulunmaktadır.XIX. yüzyıldan itibaren büyük sıkıntılarla karsı karsıya kalan iç pazarayönelik faaliyette bulunan esnaf teskilâtı giderek dagılmaya baslamıstır. TezimizdeXIX. Yüzyıl Antep esnaf teskilâtı incelenmeye çalısılmıstır. Antep esnafının sosyoekonomikyapısı, sehir içerisindeki statüleri ve toplum nezdindeki itibarları elealınmıstır.Tanzimat'tan sonra bazı düzenlemeler yapılarak esnafın tekrar yapılanmasınaçalısılmıssa da esnafın derneklerini kurmaları II. Mesrutiyet döneminden sonragerçeklesmistir.1913'te gedik ve lonca usulü kaldırılmıstır.Cumhuriyet döneminde esnafın durumuyla ilgili olarak ilk defa 1924'teTicaret ve Sanayi Odası Kanunu hazırlanmıstır. Bu düzenlemelerden Antep sehri deetkilenmistir. Günümüzdeki Ticaret ve Sanayi Odalarının varlıgı bu durumugöstermektedir.nceledigimiz belgeler ısıgında Antep'teki esnaf teskilâtının geçmisdönemdeki üretim ve pazarlama anlayısının günümüzde de devam ettiginigöstermektedir. Bu da bir noktada Antep'in ahilikten loncaya loncadan ticaret vesanayi odalarına geçerken gelenegi devam ettirdigini göstermektedir.Anahtar kelimeler: Ayntab, lonca, esnaf, esnaf teskilâtı.

Its known that tradesmen organization is influenced by fütüvvet and Ahi (a kind ofguilds) organizations in the Ottoman. Therefore, some concepts belonging to Ahilik (a kind ofguilds) have been used by Ottomans.Ahilik (a kind of guilds) organizations have left their places to the guilds by the time.The members of branch of crafts in the city have been in activities by constituting a particularnumbers of groups.Documents of the period which we studied do not include very detailed informationabout the activities of guild organization, and relations between Tradesmen and guilds.However, there are some information about the active professions in the Aintab, theiractivities, their responsibilities of each other and government, elections of theiradministrators, dismisses from their jobs by some excuses etc.Tradesmen organizations in Aintab which were active in the domestic market, facedserious problems have been started to collapse gradually since 19th century.Tradesmen organizations in Aintab in 19th century have been studied in our thesis.Social and economical structure of tradesmen in Aintab, their positions in the city andprestiges in society has been studied.Although with some regulations to rebuild the tradesmen after Tanzimat, establishingassociations of tradesmen has been achieved after the period of 2nd Constitutional Monarchy,the method of Gedik and guild has been abolished in 1913.First time in 1924, related to tradesman situations in Republic period the Chamber ofCommerce and Industry Law have been prepared. Aintab city has been affected by theseregulations. In these days, the existence of Chamber of Commerce and Industry also prove it.The documents which we have studied show that the organization of Aintab tradesmenunderstands of production and marketing in the past still continues.And this is the most important proof that Aintab city still keep continuing its tradition whilecrossing from Ahilik (a kind of guilds) to guild and from guild to Chambers of Commerce andIndustry.Key words: Aintab, Guild, Tradesmen, Tradesmen organization.