Bakır bazlı alaşımlarda martensit varyantlarının grup kombinezonları

Abstract

III ÖZET Doktora Tezi BAKIR BAZLI ALAŞIMLARDA MARTENSÎT VARYANTLARININ GRUP KOMBİNEZONLARI Seyfettin. Çakmak Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Anabilim Dalı 1992, sayfa: 125 Soy metal bakır başlı alaşımlarda gözlenen şekil hatırlama, olayı, termoelastik martensitin tersinir dönüşüm ile ana. fasa değişmesi olarak bilinir. Böylece, şekil hatırlama olayının mekanizmasını daha iyi ortaya koymak için varyantlar arası bağıntıların bilinmesi oldukça önemlidir. Şekil hatırlamalı CuEnAl alaşımlarında martensitik dönüşüm, kübik bir yapıdan usun per iyotlu bir yapıya geçişle (B2 den 9K ( ABCBCACAB ) ye veya BCL den 18R (AB ' CB ' Ck' Ck' BA' BC ' BC ' AC ' AB ' ) ) meydana gelir. Bu çalışmada. De Yos ve Kajiwara modelleri kullanılarak üçlü CuSnAl alaşımlarındaki martensik dönüşümün kristalografisi incelendi. B2 den 9R ye olan dönüşüm modeli esas alındığında, şekil hatırlamalı Cu-24,23Zn-9,00Al (at.X) alaşımında. De Yos ve Kajiwara modelleri yardımıyla hesaplanan martnsit habit düzlemi sırayla (5,3363; 5.4083; i). ve (5.2586: 5,3151: 1), olarak bulundu.. DOO ** ' DOC De Yo s ve Kajiwara modelleri esas alınarak dört 9R martensit plaka varyantının birbiriyle uyumlu grubu için kantitatif yoldan bu uyumluluk karakterini ortaya koyan bir teorik analiz yapıldı. Varyantlar arasında hesaplanan kristalografik bağıntıların daha ileri bir analizi, bütün grup için fiziksel bir dönüşüm mekanizması geliştirme imkanı verir. Bu modellerde, ortak bir çekirdek dört varyantlı bir gruba genişletildi. Anahtar Kelimeler: Şekil hatırlama olayı., CuSnAl alaşımları, termoelastik martensit, bcc-*9R dönüşüm kristalografisi, habit düzlem varyantları, dönme bağıntısı, makroskobik şekil deformasyonu.

IV SUMMARY PLD Thesis GROUP CÖMBINATIOHS OF MARTENSITE VARIANTS IN COPPER-BASE ALLOYS Sejfettb. Çafemsi Fsat DiÎTHsitp Graiüte Sehtolof Seks» *M Twisotogy DtprimtM of F&j&ics 1992, pâje: 125 The shape memory effect observed in noble metal copper based alloys is known to be associated with a reverse transformation of a t e rmo elastic martensite to the parent, phase. Therefore, it is very important to know the inter-variant relations in the unde formed state for a better understanding of mechanism of the shape memory effect. In shape, memory CuZnAl alloys, a martensitic transformation occurs from a cubic structure to a long period structure, i.e.. B2 to 9R ( ABCBCACAB ) or DOa to İ8R ( AB ' CB ' CA' CA* BA' BC ' BC ' AC ' AB ' ). In the present study, the crystallography of the martensitic transformation in ternary CuSnAl alloys by means of D e Vos and Kajiwara models was presented. The habit plane of martensite in 3hape memory Cu-24,23Zn-9,00Al (% at.) alloy calculated by D e Yo s ami Kajiwara models was found to be (5,3363; 5,4083; l)b`c and (5,2586; 5,3151; l)bi,e, respectively, assuming a model of B2 (parent) to 9R structure (martensite). A theoretical analysis based on D e Vos and Kajiwara models of a self -accommodating group of four 9R martensite plate variants, was presented, allowing to demonstrate the self -accommodating character in a quantitative way. A further analysis of the computed crystallographic relationships between the variants makes it possible to develop a physical transformation mechanism for the whole group. In theese models a common nucleus was extended into a group of four variants. EEÎ WORDS: Shape memory effects, CuZn&l alloys, termoelastic martensite, bcc-59R transformation crystallography, habit plane variants, reorientation relationship, macroscopic shape deformation.