Hacı Bektaş-ı Veli`nin Makalât-ı Sûfiyane adlı eserinin İsmail Bin Mikail tarafından yapılan Türkçe çevirisinin transkripsiyonu ve cümle bilgisi incelemesi

Abstract

Bu çalışma ile Hicrî 1063'te İsmail Bin Mikail tarafından yapılmış bir ?Makalat? çevirisinin cümle yapısı incelenerek Türk dilinin tarihi bir dönemine ışık tutmak amaçlanmıştır. Çalışmamız dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümü adını verdiğimiz birinci bölümde incelemesini yaptığımız ?MAKALÂT? adlı eserin yazarı olan Hacı Bektaş-ı Veli'nin yaşamı hakkında bilgi verilmiştir ve 13. yüzyılda Anadolu'da, bilhassa halk kitlesi üzerinde, derin tesiri bulunan Bektaşilik tarikatının kurucusu Hacı Bektaş-ı Veli'nin eserleri tanıtılmıştır. Özellikle incelememize konu olan ?MAKALÂT? adlı eseri ile ilgili ayrıntılı bilgiye yer verilmiştir. İkinci bölümde tezimizi hazırlarken faydalandığımız kaynakların kısa bir özeti verilmiştir. Üçüncü bölümde, çalışmamızda esas aldığımız İsmail Bin Mikail tarafından yapılmış ?Makalat? tercümesinin tarafımızdan ilmi usullere uygun olarak yapılmış transkripsiyonu verilmiştir. Bu bölümün devamında ise eseri incelerken kullandığımız yöntem belirtilmiştir. Asıl tez metnimiz dördüncü bölümde bulgular ve tartışma başlığı altında verilmiştir. Önce cümleler yapısına göre ?basit cümle, bağlanmış cümleler (sıralı cümle, bağlı cümle), cevap cümleleri ve kesik cümleler? olarak incelenmiş, devamında cümle unsurlarından cümlenin öğeleri ?özne, yüklem, nesne, yer tamlayıcısı, zarf tamlayıcısı? ve cümle dışı unsurlar incelenmiştir. Daha sonra cümleyi oluşturan unsurlardan kelime grupları incelenmiştir. Dördüncü bölümün son kısmında tanımları yapılan terimlere taradığımız eserden örnek cümleler verilmiştir. Son bölüm sonuç bölümüdür. Burada taradığımız eserin cümle bilgisi ile ilgili özellikleri değerlendirilmiş ve sonuçlar grafiksel olarak da ifade edilmiştir. Örnek cümleler Hacı Bektaş-ı Veli'nin ?Makalat-ı Sufiyane? adlı eserinden alınmıştır. Çalışmanın sonunda kaynakça bölümü bulunmaktadır. Son olarak metnin orjinali ?Ekler? başlığı altında çalışmamızın sonunda yer almaktadır.Anahtar kelimeler: Cümle bilgisi, cümle yapısı, cümle unsurları, kelime grupları

By this work, it is intended to light up a historical part of Turkish language by analysing the syntax of a ?Makalat? translation which was done by İsmail Bin Mikail in 1063 of the Hegira. Our work consists of five parts. At the first part which we call ?introduction part?, the information about Hacı Bektaş-ı Veli?s life is given, who is the writer of the piece ?Makalat? that we made the analysis of and also the works of Hacı Bektaş-ı Veli who was the founder of Bektaşi religous order that has a deep influence in Anatolia, especially on public in thirteenth century, are introduced. Especially, the detailed information about his work , Makalat, which was the subject of our analysis, has been ranked. At the second part, a short abstract of the sources which we used while preparing our thesis is given. At the third part, the transcription of the ?Makalat? translation which was written by İsmail Bin Mikail and which we took as a basis in our work, has been presented by transcribing suitably for scientific methods by us. And on progression of this chapter, the method that we used while analysing the piece, has been specified. Our main text of thesis has been given under the symptoms and arguement head line at the fourth part. At first, according to their structure, the sentences have been analysed as ?simple sentence, tied sentences? (sequent sentence, tied sentence), replication sentences and broken sentences, at progression sentence elements of sentence units as ?subject, predicate, object, place subordinative, adverb subordinative? and elements out of sentence have been examined. Later, word groups of elements which forms the sentence have been analysed. At the last part of the fourth division, sample sentences from the piece which we scanned have been given to the terms which were identified. The fifth division is the final part. Here, the properties which are related with syntax of the piece we scanned have been considered and graphically explained. The sample sentences have been taken from Hacı Bektaş-ı Veli?s piece ?Makalat-ı Sufiyane?. There is a bibliography part at the end of the work. Finally the original of the text takes part at the end of our work under ?Additions? title.Key words: Grammar, syntax, elements of sentence, word groups.