Şarap taslarından potasyum hidrojen tartarat, tartarik asit ve rochelle tuzunun kazanılması

Abstract

Ill ÖZET Yüksek Lisans Tezi ŞARAP TAŞLARINDAN POTASYUM HİDROJEN TARTARAT, TARTARİK ASİT VE ROCHELLE TUZUNUN KAZANILMASI Filiz UTLU Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı 1993,Sayfa:72 Potasyum hidrojen tartarat miktan üzümün cinsine göre değişen şarap taşı, şarabın fermantasyonu ve dinlendiriîmesi sırasında biriken bir tortudur. Bu çalışmada Elazığ ve Tekirdağ Tekel Şarap Fabrikalarının 1990 ürünü üzümlerinin işlenmesi sırasında binken kırmızı ve beyaz şarap taşlan kullanılmıştır. Bu çalışmanın amaçları alkali ortamda tartaratlann çözünürlüğünü etkileyen partikül büyüklüğü, konsantrasyon, sıcaklık ve pH gibi özellikleri incelemek ve tartaratın potasyum hidrojen tartarat olarak tekrar çöktürülmesinde sıcaklık, pH, yabancı iyon etkileri araştırmaktır. Ayrıca renk oluşumu ve bakteri faaliyetleri de gözlenmiştir. Laboratuvar şartlarında beyaz ve kırmızı şarap taşlanndan elde edilen potasyum hidrojen tartaratın %98.86 saflıkta olduğu bulunmuştur. Beyaz ve kırmızı şarap taşlarından elde edilen ürünün potasyum hidrojenIV tartarat içeriği sırasıyla % 93 ve 192.6 dır. Elde edilen potasyum hidrojen tartarattan tartarik asidin üretimi ile ilgili yapılan deneylerden elde edilen sonuçlar, beyaz ve kırmızı şarap taşlarından elde edilen tartarik asidin verimlerinin sırasıyla 199.88 ve 199.71; saflıklarının da sırasıyla 199.5 ve £99.1 olduğunu göstermiştir. Beyaz ve kırmızı şarap taşlarından kazanılan potasyum hidrojen tartarattan elde edilen Rochelle tuzları sırasıyla 1 99.4 ve 199.59 saflığa, 170.1 ve 169.0 verime sahiptir. Sonuç olarak diğer metotlara kıyasla şarap taşlarından potasyum hidrojen tartarat elde etmek için kullanılan bu metot daha kısa üretim zamanı, düşük üretim maliyeti ve verimden dolayı avantajlara sahiptir. ANAHTAR KELİMELER : Şarap taşı, Potasyum hidrojen tartarat, Tartarik asit, Rochelle tuzu

V SUMMARY Master Thesis THE RECOVERY OF POTASSIUM HYDROGEN TARTRATE, TARTARIC ACID AND ROCHELLE SALT FROM WINE-STONES Filiz UTLU Fırat University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Chemical Engineering 1993, Page: 72 Wine-stone, the potassium hydrogen tartrate content of which changes with the grape kind, is a sediment accumulating during the fermentation and the aging of wine. In this study, the white and red wine-stones accumulating during the processing of the grapes, the 1990 product, in Tekirdağ and Elazığ Tekel Wine Factory were used. The purposes of this study were to examine characteristics such as the particle size, concentration, temparature and pH which affect the solubility of the tartrate in alkaline media, and to investigate the effects of temperature, pH and other ions in the reprecipitation of tartrateyi as potassium hydrogen tartrate (KHT). In addition, colouring and bacterial action has been observed. Under the laboratory conditions, the potassium hydrogen tartrates obtained from white and red wine-stones were found to have the purities of 98.86 %. The KHT contents of the final product obtained from white and red wine-stones were 98.86 % and 92.6 %, respectively. The results from experiments related to the production of tartaric acid from the recovered potassium hydrogen tartrate has indicated that the tartaric acids obtained from white and red wine-stones have the yields of 99.88 % and 99.71 % and the purities of 99.5 % and 99. IS, respectively. The Rochelle salts obtained from KHT recovered from white and red wine-stones have the purities of 99.4 % and 99.59 % and the yields of 70.1 % and 69.0 %, respectively. Consequently; compared to other methods, this method used to obtain KHT from wine-stones have advantages because of having a shorter production time, the low of the production cost and high yields. Key Words: Wine- stone. Potassium hydrogen tartrate, Tartaric acid, Rochelle salt