Sivrice (Elazığ) çevresinin jeolojisi

Abstract

1 ÖZET Yüksek Lisans Tezi SİVRİCE (ELAZI?) ÇEVRESİNİN JEOLOJİSİ Zülfü Gürocak Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabüim Dalı 1993, Sayfa:65 İnceleme alanı Elazığ İli Sivrice İlçesi civarında yaklaşık 80 km2, lik bir alanı kapsamaktadır. Bölgede Permokarbonifer'den Kuvaterner'e kadar farklı kayaç türlerinden oluşan birimler yüzey temektedir. Bu birimleri yaşlıdan gence doğru şöyle sıralayabiliriz: Metapelit. kalkşist, rekristalize kireçtaşı ve metakuvarsitlerle temsil edilen Pütürge Metamorfitleri (Karbonifer (?)- Permiyen-Triyas); gabro, diyabaz, bazalt ve andezitlerle temsil olunan Yüksekova Karmaşığı (Senonîyen); kum taşı, kiltaşı ve çamurtaşı ardaianmasından oluşan Simaki Formasyonu (Maestrihtiyen-Üst Paleosen); volkanik arakatkılı çamurtaşı, kumtaşı, tüt, andezit, bazalt ve volkanik breşlerle temsil olunan Maden Karmaşığı (Orta Eosen); gevşek tutturulmuş çakıl, kum ve killerden oluşan Pliyo (?)-Kuvaterner yaşlı eski alüvyonlar ile aynk kum, kil ve çakıllardan oluşan güncel alüvyonlardır.ii Çalışma alanındaki kınklı yapılar Doğu Anadolu Fayı, Kömürhan Bindirmesi ve gravite faylandır. Doğu Anadolu Fayı inceleme alanını K60°D doğrultusunda kesip geçen, sol yanal atımlı bir faydır. Kömürhan Bindirmesi ise Yüksekova Karmaşığı'nın Simaki Formasyonu ve Maden Karmaşığı üzerine itilmesiyle oluşmuştur. Fay düzlemi yaklaşık D-B doğrultulu olup, düşük bir açıyla kuzeye doğru eğimlidir. İnceleme alanındaki diğer bir kınklı yapı ailesi gravite faylandır. Beş adet fayla temsil olunan bu faylar, yaklaşık KD-GB doğrultuludur. Bunlardan dört tanesi Hazarbaba Tepe'nin kuzey yamaçjannda basamaklı bir morfoloji oluşturmuşlardır. Bu faylann formasyon sınırlannda meydana getirdikleri kaymalara dayanılarak faylann eğim atım bileşeni yanında doğrultu atım bileşeninin de olduğu söylenebilir. Pütürge MetamofrÜeri'ne ait metapelitler ve kalkşistlerde tabakalanmaya paralel olarak gelişmiş, oldukça belirgin bir şistozite izlenmektedir. İnceleme alanındaki birimlerden alınan çatlak duruşlarına ait ölçülerle yapılan doğrultu gül diyagramının yorumlanması ile, bölgenin yaklaşık KKD-GGB doğrultulu bir sıkışma rejimi altında kaldığı sonucuna varılmış ve bölgedeki tektonik yapıların bu sıkışma doğrultusu ile uyum sağladıktan görülmüştür. Alpin dağ oluşum hareketlerinin etkisinde kalan bölgede, inceleme sonucu stratigrafik olarak saptanabilen tek orojenik faz Anadolu Orojenik Fazı'dır.Bu faz Simaki Formasyonu (Maestrihtiyen- Üst Paleosen) ile Maden Karmaşığı (Orta Eosen) arasındaki uyumsuzluk düzlemi ile temsil edilmektedir. Çalışılan bölge ve yakın çevresinde ekonomik değerler açısından; tuğla-kiremit hammaddesi, kaynak sulan ve inşaat malzemesi olarak zengin dere yatağı alüvyonlanndan sözedilebilir. Anahtar Kelimeler: Doğrultu atımlı fay, çek-ayır havzası, gravite fayı, kıtasal çarpışma, karmaşık, Doğu Toroslar, Sivrice (Elazığ), Türkiye.

İÜ ABSTRACT Masters Thesis THE GEOLOGY OF SİVRİCE (ELAZI?) REGİON Zülfü Gûrocak Fırat University Graduate School of Natural and Applied Scienses Department of Geological Engineering 1993, Page: 65 The study area covers about 80 km2 in the neighbourhood of Sivrice (Elazığ). İn this area, different types of rock from Carboniferous to Quaternary crop outThese units from the oldest to the youngest are: Pütürge Metamorphites (Carboniferous ?- Permian- Triassic) represented by metapelrtes, calc-schist, recristallized limestones and metaquartzites; Yüksekova Complex (Senonian) represented by gabbros, diabases, basalts and andesites; Simaki Formation (Maastrichtian-Upper Paleocene) formed from alternating mudstones, claystones and sandstones: Maden Complex (Middle Eocene) represented by mudstones, claystones, tuffs, andesites, basalts and volcanic breccia: old alluviums (Plio.?- Queternary) consisting of poorly cemented gravels, sands and days; actual aluviums composed of unconsolidated sands, clays and gravels. The fractured structures in the study area are East Anatolian Fault, Kömürhan Thrust and gravity faults. East Anatolian Fault is a left lateral strike-slip fault which strikes N60°E the study area.XV Kömürhan Thrust had formed of Yüksekova Complex with thrusting on Simaki Formation and Maden Complex.The fault plane is approximately in E-W direction inclined twords the north with a low angle.Another group of fractures occur as gravity faults.This group is represented by five faults appoximately E-W striking.Four of them from a steplike morphology on the north slope of Hazarbaba Mountain.Apparently, these fault have strike-slip as well, in addition to dip-slip as based on the slips that these faults had formed along the boundries of formation. Metapelites and calc-schists belonging to Pütürge Metamorphites present a quite evident schistosity occured paralel to bedding. İn the results of the interpretation of the direction-rose diagrams madeof measurments pertaining to the attitudes of joints measured from the units in the study area, it has been resulted that the region had experienced under a regine of pressure in NNE-SSW direction and ft has been determined that the tectonic structures in the region are harmonious with this direction of pressure. The region is affected by Alpine Orogenic events and within this orogeny Anatolian orogenic phase, which is being represented by the discontinuity plane between Simaki Formation and Maden Complex, marks stratigraphic features of the area. Natural recources of the studied area are; brick and tile materials, quality spring waters and alluviums that are suitable as sand and gravel sources. Key words: Strike-slipe fault, pull-apart basin, gravity fault, thrust fault, continental collision, complex, Eastern Taurids, Sivrice (Elazığ), Türkiye.