Adıyaman ili ve ilçelerindeki evliya anlatıları

Abstract

Ölüm gerek beşeri gerekse semavi dinlerde hiçbir zaman için mutlak yok oluş sayılmamıştır. Bir dönemin tamamlanıp başka bir döneme geçişin bir kapısı olduğu düşünülmüştür. Ölümün korkunçluğu ancak bu şekilde sevimli hale getirilmeye çalışılmıştır. Öldükten sonra bile hayatın devamına inanan insanlık kendi yakınlarının, sevdiklerinin veya liderlerinin ölümlerinden sonra da kendileriyle bir şekilde irtibatlı olacakları inanışını doğurmuş ki bu da atalar kültünün oluşmasına neden olmuştur. İslamiyet'ten sonra da veliler kültünün doğmasının sebeplerinden birisi de bu atalar kültüyle bağlantılı inanıştır.İnsanların tabiat karşısında acizliği insanları her zaman için kendilerine sığınacak güvenli bir yer, güvenilir, güçlü varlıklara sığınma arayışlarına itmiştir. İlk inanışlara dikkat ettiğimizde tabiatın güçlü varlıklarının ilk tanrılar olarak seçilmesi insanlardaki bu arayışların sonucudur. Ölüm insanlarda gizemini koruduğu kadar zamanla insanları tanrısallaştırdığı da olmuştur. Toplumda saygıdeğer insanlar öldükten sonra da yarı-tanrı şeklinde dünyada yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Bu yarı-tanrı insanlar, insanların dar zamanlarında yardımlarına koşmuşlardır. İşte bilinçaltında yer edinmiş bu inanışlardan dolayı sıkıntısı olan insanlar bu atalardan yardım isteyerek muratlarına kimi kez ermişler. Bu da onların insanların nazarında daha da kutsallaşmalarına neden olmuştur. Bu atalar insanların rüyalarına girmeyi ihmal etmemiş ve böylece dünyada birlikte yaşadıklarını canlılara ispatlamaya çalışmışlardır.Bu atalar İslamiyet'ten sonra veliler adını almış ve onların etrafında oluşmaya başlayan bu tarz anlatılar zamanla çoğalmış ve çeşitlenmiştir. Bu çalışmadaki gayemiz veliler etrafında oluşturulan ve oluşturulmaya devam eden bu anlatıları türlerine göre ayırt edip sınıflandırmaktır.

Death has never been perceived as disappearance both by humanistic and Devine religions. It has been believed as a door that opens a new era. Human race has tried to make the grim reality of death look pleasant in his way. Humanity that believes in life after death have even believed that their next of kin, the ones they love and their leaders will contact them after they die. This situation has caused ancestors cults to emerge. This belief linked to ancestors cults has been one of the causes of the emergence of Islamic saints.The helplessness of humans against the nature has always caused them to search for safe, reliable, strong living beings for protection. When we look at ancient beliefs carefully, we come to the conclusion that the selection and acceptance of strong living beings of nature as the first gods is the result of this search. As death has maintained its mystery in human?s mind it is thought that death has caused some people to accept some figures as gods and that respectable people have continued their lives in the form of semi-gods even after their death. These semi-god humans have helped people when they are in need. These kinds of beliefs that some people who have had problems often have attained their desires by asking these ancestors for help. These ancestors have not neglected to haunt their dreams and tried to prove that they live with living beings.The name of these ancestors was changed to Islamic saints in the post-Islam eras. Rumors were high in the air about them and rumors increased and got diversified. Our aim is to classify these rumors according to their types, which were referred to and are still being referred to Islamic saints.