Tarihi eserler üzerine asit yağmurlarının etkisi

Abstract

'It ÖZET Yüksek Lisans Tezi TARİHİ ESERLER ÜZERİNE ASİT YA?MURLARININ ETKİSİ Ayfer EFLATUN Fırat üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilin) Dalı 1 994, Sayfa: 59 Tarihi ve kültürel eserler korunması gereken önemli değerlerimiz arasındadır. Hava kirliliğinin bulunduğu yerleşim yerlerindeki eserler ciddi bir yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Fosil yakıtların yanmasından, trafikten ve endüstriden kaynaklanan kükürt ve azot oksitleri, direkt olarak etki ettiği gibi, bu oksitlerin su ve nem ile reaksiyonu sonucu oluşan asidik özellikteki yağışlar da tarihi eserlerin tahrip olmasına neden olmaktadır. Bundan da en fazla mermer ve karbonatlı yapılar zarar görmektedir. Elazığ da hava kirliliğinin bulunduğu şehirlerimiz arasındadır. Aynı zamanda tarihi ve kültürel eserler bakımından zengin olan bir şehri mizdir. Bu çalışma ile şehirde yer alan bazı tarihi eserlerden alınan örneklere asidik ve bazik özellikteki çözeltilerin etkileri incelenmiştir. Ayrıca ortamın pH'ınn, temas süresinin ve sıcaklığın etkileri araştırılmıştır. Örneklerin temel bileşenleri; CaO, Si02 ve AI2O3 'tir. Asidik özelli kteki çözeltilerle etkileşme sonucu çözeltiye geçen temel bileşenler kalsiyum bileşikleridir. Bu nedenle en fazla etkilenme kalsiyum oranı yüksek olan örneklerde gerçekleşmektedir. ANAHTAR KELİMELER : Hava Kirliliği, Asit Yağmurları, Tarihi Eserler

IV SUMMARY Masters Thesis THE EFFECTS OF ACID RAIN ON THE HISTORICAL MONUMENTS Ayfer EFLATUN Fırat University Graduate School of Natural Applied Sciences Department of Chemistry 1 994, Page: 59 The historical and cultural monumentsare amoung the valuable things that must be protected. The remainders in the polluted urban atmosphere are exposed to decay because of the erosion. The combustion of fossil fuels, the traffic and industrial activities cause to the emission of acidic oxides such as sulfur and nitrogen oxides into the atmosphere. These oxides and acids produced from their reaction with humidity or rains are very harmful for historical remainders, which are built from marble and limestone. Elazığ` is one of the worst cities by air pollution in Turkey. It is also a rich city, point of historical and cultural monuments. In this study, the effects of acid rain on the some historical remainders were investigated. The solutions in acidic and alkaline character were prepared arid reacted with the samples. The effects of pH, contact time and temperature on the interaction were examined. The main constituents of the samples are CaO, SİO2 and AI2O3. The main components that can be dissolved into solution after interaction between historical monuments and acidic- solutions are calcium compounds. Acid rain affects the samples that calcium content is high, than the other. KEY WORDS: Air Pollution, âcid Rain, Historical Monuments.