Sâlnâme-i Hadika ve Sâlnâme-i Ebüzziya`nın transliterasyonu

Abstract

Sâlnâme, genel olarak geçmiş yılların veya bir yılın bütün olaylarını, her nevi icraatını, istatistik, ticaret, sanat, iktisat, tarih, fen ve biyografi bilgilerini özet halinde ihtiva eylemek üzere tertip edilen ve yayınlanan eserler hakkında kullanılan bir deyimdir. transliterasyonunu yaptığımız H.1290 (M.1873) tarihli Sâlnâme-i Hadika, Ebüzziya Mehmed Tevfik Bey'in ilk sâlnâmesi, daha doğrusu almanağıdır. Türkiye'de yayımlanan ilk almanaktır. Kendi tâbiriyle o zaman çıkarmakta olduğu, Hadika Gazetesine ?bir zamime-i senevviyye olmak üzere? neşretmiştir. Hadika gazetesinde neşredilen birkaç makalenin ve çeşitli bilgilerin yer aldığı bu sâlnâme on bir senelik dâhili ve bir senelik siyasi olaylardan bahseder. Çeşitli makalelerin yer aldığı yıllıkta; edebiyat, tarih, coğrafya, özellikle matbaacılık ve basın tarihiyle ilgili ? ilk gazetelerimizin tarihi hakkında oldukça geniş bilgiler verilmiştir- konulardan ve kanunlardan bahseden yazılar yayımlanmıştır. Devrinin olaylarını, ilgi odaklarını, halkın tecessüs konularını ve memleketin kültür seviyesini belirtmesi bakımından önemli bir eserdir. Sâlnâme-i Ebüzziya ise, Ebüzziya Tevfik Bey'in bu konudaki ikinci eseridir. Bu eseri H.1296 (M.1879) yılında neşretmiştir. Esere baktığımız zaman özellikle 50 sayfalık ?Mukaddime?si ilgi çekici olup, ?Maârif-i Umûmiye? tenkid edilmektedir. Ayrıca almanak ve sâlnâmelerin farklı anlamları ve ilk olarak nerelerde neşredildiği üzerinde ayrıntılı olarak durulmaktadır. Aylar hakkında ve en önemlisi maârif-i umûmi hakkında geniş bilgiler verilerek Avrupa'da eğitim ve mekteblerin üzerinde durarak bunlar yıllara göre istatistiki olarak açıklanarak bizdeki eğitim sistemi ile karşılaştırılmaktadır.Anahtar Kelimeler: Sâlnâme-i Hadika, Sâlnâme-i Ebüzziya, Almanak

Salname-annual- is a word that was designed and published summary which were contained , in general, of a year or all events of the past years, all kinds of performance, statistical, trade, art, economical, historical, scientific and biographical information. Transliteration and our assessment of H. 1290 (M.1873) dated Salname-i Hadika, Ebüzziya Mehmed Tevfik Bey?s first salname, rather almanac.It was the first Almanac published in Turkey. His Salname was published as a ?zamime-i seneviye ? ,it was his own phrase, in the journal of Hadika. It, that included some articles and informations published in the journal of Hadika, mentioned about the domestic policy of eleven years and the political events of one year. In the salname that several articles were in on, the papers were published about the subjects and laws related to literature, history, geography, especially on the history of printing and the pres-the wide information about the history of our first newspapers were given. It was an important work in terms of determining the events of the era, and points of interest, the public pry issues and to indicate the level of the country. Salname-i Ebüzziya was the second work of Mr. Ebuzziya Tevfik on this issue. He published this work in H.1296 (M.1879) . When we look at the work , especially fifty ? page introduction have been interesting, and ?Maarif-i Umûmiyye?- Ministry of Education, was criticized. In addition, ıt was emphasised on,detailly, the first salname-annual- and almanac published place and their difference. Giving wide information about months, and most importantly, the Ministry of Education emphasising about the school by focusing on education in Europe and explaining by years as a statistically , he compared with the system of education in Ottoman.Keywords: Sâlnâme-i Hadika, Sâlnâme-i Ebüzziya, Almanac.