Milli Mücadelenin başlangıcında İttihad ve Terakki Fırkası (Ekim 1918-Mayıs 1919)

Abstract

Osmanlı Devleti için Birinci Dünya Savaşı, birçok alanda önemli değişikliklere neden olmuştur. Bu uzun savaş, sosyal ve ekonomik hayat üzerinde büyük çöküntüleri beraberinde ge¬tirmiştir. Özellikle siyasi alanda, ülkenin son on yıldır kaderine hükmetmiş bulunan İttihad ve Terakki Fırkası'nın sahip oldu¬ğu güçlü konum üzerinde olumsuz sonuçları olmuştur. Savaşın, Osman¬lı Devleti'nin aleyhinde neticeleneceğini fark eden İttihad ve Terakki Fırkası'nın lider kadrosu, fırkanın savaştan sonraki geleceğini düşün¬mek zorunda kalmıştır. Çünkü İttihadçılar, Osmanlı Devleti'nin savaşa girişi ve savaş yıllarındaki uygulamalardan İttihad ve Terakki Hükümet¬lerinin sorumlu olduğunu ve bundan dolayı da savaş sonrasında geçmi¬şin hesabının sorulacağını bilmekteydiler. Bu mesele 1918 Ekiminde İttihad ve Terakki Fırkası yöneticilerinin zihnini meşgul eden en önemli husus¬ olmuştur. Sahip oldukları güçlü teşkilatın mütarekeden sonraki durumu ne olacaktı, Osmanlı iç siyasetinin en önemli unsuru İttihad ve Terakki Fırkası nasıl bir şekil alacaktı, İttihadçılık son mu bulacaktı yoksa kendini ye¬ni şartlara uydurarak devam mı edecekti? İttihadçılar bütün bunları 01-04 Kasım 1918'deki son ve olağanüstü kongrelerinde tartışmışlardır. Birinci Dünya Savaşı'nın kaybedilişinde en büyük sorumluluğu yüklenen fırka gerçekleştirdiği bu son kongre ile kendini feshetmiştir. Buna liderlerinin yurt dışına kaçması da eklenince artık fırkanın tarih sahnesinden çekildiği gibi bir izlenim uyanmıştır. Ancak durum böyle değildir. Fırka hala Osmanlı topraklarındaki en yaygın ve hatta tek örgütlü harekettir. Sivil ve askeri bürokrasideki kadroların neredeyse tamamı fırkanın üyesi veya sempatizanıdır. Fırka, mütarekenin imzalanmasından sonra başlayan işgal günlerinde, hem muhalifi olan güç odaklarına karşı yok olmamak için hem de vatanı korumak içgüdüsüyle direnişe geçmiştir. Dolayısıyla bu teşkilat, Milli Mücadele Hareketi'nin başlamasında da en önemli rolü oynamıştır.

World War I caused many important changes for Ottoman Empire in many aspects. This long war brought collapse on the social and economic life. It had negative effects on the strong position of The Party of Union and Progress which had ruled the destiny of the country especially on political aspects for the last 10 years. The leader staff of The Party of Union and Progress who realised that the war would end against The Ottoman Empire, had to think about the future of The Party after war. Because The Unionists knew that The Government of The Party of Union and Progress was responsible for participating of Ottoman Empire in the war and applications during the war so they would be called for the account of the past. This matter was the most important issue that kept place in the minds of Rulers of The Party of Union and Progress in November, 1918. What would happen to the strong organization that they had after the truce, what would be the form of The Party of Union and Progress which was the most important component of the home politics of the Ottoman Empire, would the Unionism end or continue adapting itself to the new conditions? The Unionists discussed this matter at their last extraordinary congress on the 01-04 of November, 1918. The Party blamed itself for the failure at the war and abolished itself with this last congress that they held. Additionally the leaders fled the country and it was seen as if The Party went out of the scene of history. But it wasn?t as it seemed. The Party was still the most common and the only organized activity. Almost all the staff in civilian or military bureaucracy was either the member or the sympathizer of The Party. In the occupation days that started after the signing of the truce, The Party resisted in order to exist against the adversary powers and also by instinct of defending the country. Consequently, this organisation has played the most important role to start the National Struggle Movement.