Yüksek Ti, V ve Cr muhtevalı %99,6-%99,7 saflıkta alüminyum dökümlerin sürekli döküm hatlarında haddeleme öncesi elektriksel iletkenlik özelliklerinin iyileştirilmesi ve endüstride iletken yapımında kullanılabilirliklerinin araştırılması

Abstract

YÜKSEK Tİ, V ve Cr MUHTEVALI % 99.6 - % 99.7 SAFLIKTA ALÜMİNYUM DÖKÜMLERİN SÜREKLİ DÖKÜM HATLARINDA HADDELEME ÖNCESİ ELEKTRİKSEL İLETKENLİK ÖZELLİKLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ ve ENDÜSTRİDE İLETKEN YAPIMINDA KULLANHABİLİRLİKLERİNİN ARAŞTIRILMASI Sedat KARABAY Anahtar Kelimeler: Sürekli dokum, EC alüminyum, Boron, Aşılama. Özet: Bu çalışmanın amacı, elektriksel alanda kullanılmak üzere alüminyum iletken ve enerji kablosu imal eden bir fabrikada, yurt dışından ucuz fiyatla ithal edilebilen ancak standartlardaki şartlar gereği doğrudan eritilip imalat hatlarında kullanılamayan Rus menşeili olarak ticari piyasada isimlendirilen % 99.6 - % 99.7 saflık aralığında olup iletken yapımı için yüksek Ti, V ve Cr ihtiva eden alüminyum ingotlann, sürekli döküm hatlarında aşılanarak 9.5 mm çapında standartlara uygun filmaşin eldesini temin etmek ve prosesi Türkiye endüstrisine kazandırmaktır. Günümüz koşullarında serbest piyasada rekabet edebilmek, özellikle gümrük birliği antlaşmasından sonra, çok daha zorlu hale gelmiştir. Elektrik enerjisi üretiminde kullanılan alüminyum ürünlerin büyük bir bölümü yüksek üretim teknolojisi gerektirmemektedir. Dolayısı ile pek çok ülke bu alanda faaliyet gösterebilmektedir. İşte bu nedenler, Türkkablo A.O. tesislerindeki sürekli döküm hattında ergitilecek alüminyumlar bir ekonomik çare olarak daha evvel 4/1 oranında karıştırılarak ki bunun yüksek oranını çok pahalı düşük katışkılı malzeme oluştururken ancak 1 birimini yüksek katışkılı düşük maliyetli alüminyumlar teşkil edecek tarzda döküm yapılmasına rağmen firmaya rekabet koşullan için kayda değer bir avantaj sağlayamamıştır. Mevcut prosesin iyileştirilerek ve kaliteden ödün vermeksizin, maliyeti düşük hammadde ile ulusal ve uluslararası pazarda rekabet edebilmek amacı ile Türkkablo tesislerinde 1997 Haziran'dan itibaren ön hazırlıkların tamamlanmasından sonra başlatılan test çalışmaları basan ile tamamlanmıştır. Üç yılı aşkın süre ile takip edilen ve piyasaya verilen ürünlerle de kendini test eden ve bu tezin uygulama konusunu oluşturan AIB2 fazındaki birincil alüminyum-boron alaşımı kullanılarak eriyiğin aşılanması ve yüksek katışkılı alüminyumların iletken yapımında kullanılması prosesi firmaya kazandınlmıştır. Yıllık 8000 - 9000 ton alüminyum ergiten tesiste bu uygulama ile ton başına 100 $ tasarruf sağlanarak şirkete oldukça ciddi bir fiyat esnekliği ve uluslararası rekabet gücü kazandınlmıştır.

A STUDY ON HOW TO IMPROVE CONDUCTIVITY OF 99.6% - 99.7% PURITY ALUMINUM CASTINGS INCLUDING HIGH Ti, V AND Cr IMPURITIES PRIOR TO THE MILLING PROCESS AT CONTINUOUS CASTING LINE AND TO INVESTIGATE THE POSSIBLE USE AS RAW MATERIAL TO MANUFACTURE ALUMINUM CONDUCTOR FOR THE INDUSTRY Sedat KARABAY Key words: Continuous casting, EC aluminums, Boron, Inoculation. Abstract: The aim of this study is to improve electrical conductivity properties of the aluminum castings which include high Ti, V and Cr when compared to standard requirement for EC-grade aluminums. In international market, the type of aluminum in question is called `low-cost Russian aluminums` which can not be used in continuous casting lines directly to make 9.5 mm rod in manufacturing aluminum conductor in industry. In other words, this research involves the possible use of it. After the acceptance of Turkey's entry to European Custom Union, Turkish companies faced a high competence market owing to high productivity and modernized production lines held by new technologies. In addition those mentioned above, the states established after the separation of the U.S.S.R. had large integrated aluminum industrial facilities. They supplied the market with aluminum at the lowest cost possible for raw and finished products. Türkkablo aluminum factory tried his best to decrease production cost by mixing 4 unit pure and 1 unit poor T-bar castings together in melting furnace for production of 9.5 mm aluminums rods to make conductor. However, results were not satisfying enough to meet the competition conditions in international markets. In solving of raw material cost problems, researching for low-purity aluminum usage possibilities in continuous casting line was started in 1997. Having completed several trials, we have the optimum treatment works by inoculation of molten high impurity Russian aluminums with aluminum-boron in A1B2 phase alloy fed up directly into the casting channel without causing capacity decreasing and keeping the required quality. As a result of this work, Türkkablo A. O. decreased raw material costs and achieved savings 800.000-900.000 USD. per year.