İzmit Klinik ve Tehlikeli Atıklar Yakma Tesisinde atık kompozisyonları ile baca gazı emisyonları ölçümü ve standartlar yönünden değerlendirilmesi

Abstract

İZMİT KLİNİK VE TEHLİKELİ ATIKLAR YAKMA TESİSİNDE ATIK KOMPOZİSYONLARI İLE BACA GAZI EMİSYONLARI ÖLÇÜMÜ VE STANDARTLAR YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ Kadriye OKTOR Anahtar Kelimeler: Tehlikeli Atıklar, Emisyon, Atık Yakma Tesisi. özet: UNEP ve OECD kaynaklarına göre, dünyada ortaya çıkan tehlikeli atık miktarı yılda 250 milyon tonun üzerindedir. Gelişmekte olan ülkelerin herbirinin yılda 2 ile 10 milyon ton arasında tehlikeli atık ürettikleri tahmin edilmektedir. 1985-90 yıllan arasmda Türkiye' de endüstriyel gelişme büyük bir ivme kazanmıştır. Bu süreçte, önceliğin üretime verilmesi nedeniyle, hızlı bir şekilde artan üretim miktar ve çeşitliliğine paralel olarak endüstriyel atıklarda da büyük ölçüde artış görülmüştür. Yeni kurulan sanayi tesislerinin büyük çoğunluğunun İstanbul, İzmir, Bursa, İzmit gibi Türkiye' nin batısındaki büyük kentler yöresinde yoğunlaşmış olması, bu yörelerde ortaya çıkan kentleşme sorunlarının yam sıra önemli çevre sorunlarını da beraberinde getirmiştir. Önceleri toplum tararından kabul edilebilir düzeyde ve sadece rahatsızlık verici olarak görülen çevre kirliliği, toplumun artan çevre duyarlılığı ile ciddi tepkilere dönüşmüştür. Tepkinin ortaya çıkışı çevre kirliliğinin insan yaşamım ciddi biçimde tehdit eder boyuta ulaşmasının doğal sonucudur. 1990'h yıllarda çevre kirliliğinin getirdiği tehditlerin boyutları giderek büyürken, tepkilerinde arttığı gözlenmiştir. Bu dönemde ciddi çevre kirliliği yaratan tehlikeli atıkların bertarafinda İzmit, Türkiye' de tek olan Klinik ve Tehlikeli Atıklar Yakma ve Enerji Üretim Tesisine kavuşmuştur. Tehlikeli atıkların bertarafi için kurulan bu tesisin, özellikle emisyonları yönünden çevre kirliliği yaratıp yaratmadığı bu tez çalışmasında araştırılmıştır. Çevre kirliliğini yok etmek üzere kurulan bu tesis kendisi de çevre kirliliği yaratıyor mu? Bu amaçla, tesisin 25 Kasım 1997 Performans testi ile başlayan tüm yakma dönemlerindeki, standartlara uygun cihaz ve yöntemlerle ölçülen emisyonları günlük ortalamalar şeklinde grafiklendirilmiş, ulusal ve uluslararası standartlarla karşılaştırılmıştır. Grafiklerden tüm emisyon parametrelerinin sınırların altmda kaldığı görülmüş, ancak kısa süreli de olsa pik yapan değerlerin nedenleri araştırılmış ve menüye bağlı homojen yanmanın sağlanması gerektiği, kalorifik değeri ve miktarı yüksek Açılarla gelen atıkların anlık da olsa emisyonları etkileyerek piklere sebebiyet verdiği bulunmuştur. Baca gazı emisyon parametrelerinden CO ile HC1 arasındaki ilişki, istatistik yöntemi kullanılarak bilgisayar ortamında regresyon analizi yapılarak incelenmiştir. Korelasyon katsayısı 0.65 bulunmuştur. Buna göre CO' e bağlı olarak HC1 artışı olmaktadır. CO' in kloru taşıyarak fosgen gazının oluştuğu düşünülmektedir. Tesisin tüm bu yakma dönemlerinde, farklı Klor (Cl) oranlarında farklı tarihlerde dioksin ve furan emisyonları ölçülmüş sınır değerin çok altmda kaldığı görülmüştür. İzleme parametresi CO seçilerek tüm emisyon parametreleri hakkında da fikir yürütülebilir, kontrolleri kolaylaşır.

DETERMINATION AND ASSESMENT OF FLUE GAZ EMISSIONS OF THE INCINERATOR FOR CLINICAL AND HAZARDOUS WASTES IN IZMIT Kadriye OKTOR Key Words: Hazardous wastes, Emission, Incinerator. Abstract: The amount of annual hazardous wastes in the world is about over 2S0 million tonnes according to the UNEP and OECD records. The annual hazardous wastes of developing countries vary between 2-10 million tonnes according to the predictions. Turkey's industrial development showed a great inclination in the period of 1985-1990. During that period industrial production and productivity increased. Parallel to the increasing production, the amount of industrial wastes also increased. Owing to the most of the main industries have concentrated in the north-western part of Turkey where main cities such as Istanbul, Bursa, Kocaeli located. These cities have heavily been influenced by the environmental problems as well as the problems of rapid urbanisation. In the beginning the environmental problems haven't deeply been noticed and accepted just as nuisance. Later on public reaction increased and tuned to the protests. In Kocaeli, as a result of great social reactions against to the growing environmental problems, some important precautions has been put and some new investments have been planned. İzmit is one of the most remarkable centers which has been suffered from air and water pollution of last three decades in Turkey. The people has strong reactions against pollution. In 1990's The Greater City Municipality of İzmit developed Integrated Environmental Project to overcome the problems. The project had three main investments including wastewater treatment plant, the landfill area and the clinical and hazardous wastes incinerator and energy production unit. The clinical and hazardous wastes incinerator is the first and only incinerator of Turkey. This thesis has concentrated on the emissions of this plant According to the scheduled emission measurement and assessment program emissions of chimney have been measured with regular intervals. The emissions have been observed according to the standard methods with the standard instruments. The data obtained has been reflected on the graphics and assessed according to the national and international standard values. The graphs have showed that the obtained values have been found within the acceptable limits. Some very short time peaks have been observed as a result of non- homogeneous menu composition and leading of high calorific valued wastes. The results of statistical analysis showed that HC1 increases parallel to the increase of CO. In this case it is considered that CO carries CI into the flue gas. It is expected that phosgene gaseous is produced in this process. The results of measured dioxins and furans showed that the emission parameters have been kept within acceptable limits. Ill