Cumhuriyet Halk Partisi`nin Konya`daki faaliyetleri (1923 – 1938)

Abstract

Milli Mücadelenin kazanılmasından sonra ülke içerisinde hızla düzenlemelere gidilmiş, yeni kurum ve kuruluşlar oluşturulmuştur. Oluşturulan bu kurum ve kuruluşlardan biri de Cumhuriyet Halk Partisi ( CHP )'dir. M. Kemal Paşa tarafından Halkçılık ilkesi doğrultusunda tüm halkı temsil etmesi amacıyla 9 Eylül 1923 yılında CHP kurulmuştur. Milli Mücadele yılları sırasında oluşturulan ve ülke çapında büyük bir teşkilatlanmaya sahip olan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ( A-RMHC ) örgütlerini partiye dönüştürerek hazır bir tabanla kuruluşunu gerçekleştiren parti, iktidarı süresince de örgütlenmesini ülke çapına yayarak büyük bir siyasi kurum haline gelmiştir. Partinin il başkanlığı görevini başlangıçta valiler yürütürken daha sonra parti mensupları bu görevi devralmışlardır. Kuruluş gayelerinden biri de halkın yönetimde etkin olması olan CHP idaresi bu amaçla çeşitli aralıklarla kongreler düzenlemiş ve halkın dilek ve isteklerini düzenlediği bu kongrelerde almıştır. Konya halkı da katılmış olduğu bu kongrelerde fikir ve görüşlerini özgürce beyan ederek şehrin iktisadi, sosyal ve idari gelişimini sağlayıcı isteklerde bulunmuşlardır. Bu istekler aynı zamanda Konya'nın tarihi kimliğinden dolayı hükümet tarafından önemsenmiştir. Konya halkı tarih boyunca coğrafi özelliklerinden dolayı en önemli ekonomik faaliyet olarak kendisine zirai faaliyetleri seçmiştir. Bu sebeple Konya halkının isteklerinin başını ziraat ile alakalı konular oluşturmuştur. Ziraata yönelik isteklerin yanında eğitim, sağlık, bayındırlık gibi konularda da şehrin ihtiyaçları CHP idaresine bildirilmiştir. Fakat şehrin istek ve dilekleri devletin ele aldığımız dönemde savaştan yeni çıkmasından dolayı ekonomik yapısının uygun ve yeterli olmaması sebebiyle çok da hızlı gerçekleştirilememiştir. Ama yine de ihtiyaçların giderilmesine yönelik çalışmalar yapılmış, halkın sorunlarının çözümüne gayret edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Cumhuriyet Halk Partisi, Konya, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti

After having won the National Struggle (independence war), there were swift settings and new establishments in the country. The Republican Puplic Party is one of the establishments which were created. The Republican Puplic Party was formed by Mustafa Kemal Pasha on 9th of September, 1923 on the principles of populism for the purpase of representing all the people. The party, which was established with a ready floor by taking the Community of Defense of Law's organizations in its structure, became a very great political organization throughout its rulership spreading out its organizing country – wide. At the beginning, Governors were ruling the mission of the head of the city. But later, the member's of the party took over this mission. People in Konya proclaimed their opinions and thoughts freely and demanded economical, social and administrative wishes which would provide the city's developing in the congresses that they attended. These wishes were considered important by the government owing to the historical identity of Konya. People of Konya always chose the agricultural activities as the most economical action for itself on account of its geographical features. For this reason, ıssues about the agriculture became the main wish of the Konya's people's reguest. In addition to agricultural wishes, the reguest of the city like education, health and build up were told to the RPP rule. But the reguests and wishes of the city were not carried out so quickly, as, that time, newly ending the independent war and economical structure wasn't proper and adeguate. But anyway, it was worked to provide people's needs and strained at solving the puplic's proplems. Key Words: The Repuplican Public Party, Konya, The Community of Defense of Law of Anatolian and Rumelian