Ankara Mamak bölgesi kırmataş potansiyeli, petrografik-kimyasal ve mühendislik özellikleri

Abstract

ANKARA MAMAK BÖLGESİNDEKİ KIRMATAS POTANSİTELİ, KİMYASAL- PETROGRAFİK ve MÜHENDİSLİK ÖZELLİKLERİ Rıza SOYPAK Anahtar kelimeler: Agrega, Mühendislik, Petrografi, Kimyasal Özellikleri, Çevre Düzenlemesi ÖzettTaşocaklannda bulunan kaya kütlesinin kırmataş verebilme kapasitesine kırmataş potansiyeli adı verilir. Taşocağının kırmataş potansiyeli taşocağın ömrünü belirler.Taşocaklannda önemli diğer bir özellik ise taşocağını oluşturan kaya kütlesinin kimyasal özellikleri ile mühendislik özellikleridir. Kaya kütlesindeki MgO bileşiğinin bulunmaması istenirken petrografik yönden ise önemlidir. Kil içeriğinin bulunmaması istenir. Taşocaklanmn mühendislik özellikleri ise tane boyu dağılımı, sıkışık ve gevşek birim ağırlığı, kuru yüzey özgül ağırlığı,doygun özgül ağırlığı, görünen özgül ağırlığı, su emme oram, kıvam limitleri, yassılık yüzdesi ve indeksi, Don kaybı yüzdesi gibi mühendislik parametreleri kaya kütle özellikleri istenir. Bu çalışmada Ankara Mamak bölgesinde bulunan Eski Kıbrıs, Yeni Kıbrıs, Eski Kıbrıs Tussan, Çetin İşletmeleri ve Uğural taşocaklarında üretilen kırmataşların kimyasal petrografik ve mühendislik özellMerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Belirlenen sonuçlar, Türk Standartları Enstitüsü (T.S.E) standartları ile karşılaştuılmıştır.Aynca taşocaklanmn üretim faaliyetleri sonrası ne gibi çevre düzenlemesi yapılabileceği konusunda önerilerde bulunulmuştur. Çalışmanın ilk aşamasında Bayındır köyü ve çevresinin 1/25000 lik Jeoloji haritası yapılarak taşocaklanmn bulunduğu bölgenin jeolojik formasyonlanmn sınırlan belirlenmiştir. Sonraki aşamada taşocaklanmn her birinden alınan numuneler üzerinde MTA da kimyasal ve petrografik analizleri yaptınlmıştır.Taşocaklanndan alınan örneklerde MgO, CaO, SİO2, Fe203, AI2O3 tanımlanmiştn.Taşocaklarının mühendislik özellikleri ise Ankara Büyükşehir Belediyesi Belko şirketine ait Yeni Kıbns taşocağı laboratuvannda yapılmıştır. Çalışma sonucunda taşocaklanndan alman numunelerin kimyasal açıdan uygun olduğu belirlenmiştir. Petrografik numunelerin alt seviyelerinde kil oranının az olduğu üst seviyelerine doğru kil olmadığı belirlenmiştir. İnce agrega(0 -5mm)kuru yüzey özgül ağırlığı, doygun kuru yüzey ağırlığı, görünen özgül ağırlığı, su emme oram deney sonuçlan Türk Standartlarına uygundur. İri agrega >(5mm) kuru yüzey özgül ağırlığı, doygun kuru özgül ağırlığı, görünen özgül ağırlığı, su emme oram deney sonuçlan Türk Standartlan ile karşılaştınldı. Kıvam limitleri deney sonuçlan killi silt ve silt -kil olarak belirlenmiştir. Gevşek ve sıkışık birim ağırlık deney sonuçlan irdelenmiştir. Yassılık yüzdesi ve indeksi %40 altında çıkarak British Standart (B.S) 812 standartlarına uygun olarak belirlenmiştir. Los Angeles aşınma deney sonuçlan ve dona karşı mukavemet deney sonuçlan sırasıyla %23 ve 0.06 olarak belirlenmiştir Tüm deney sonuçlan T.S.E ile uyumluluk gösterir Taşocaklanmn üretim faaliyetleri sonrasında sosyal alan olarak kullanılması önerilmiştir.

CRUSHED STONE POTENTIAL OF MAMAK (ANKARA) REGION AND ITS CHEMICAL PETROGRAPHIC AND ENGINEERING PROPERTIES Rıza SOYPAK Keywords:Agregate, Engineering, Petrographic, Chemical Properties, Environmental Regulation. Abstract: Rock mass potential of production ballast named as rockquarry ballast potential. Rockquarry ballast potential defines the rockquarry life. Another property of rockquarry is the chemical and engineering properties of the rock mass which forms form in chemical propect the MgO component amount must be very less or not be in rock mass. Another point in petrographical prospect the clay amount must be very less on not be in rock mass. Rockquarries are inspected in engineering point by using these tests. Sieve analyses,loose and compact unit weight,dry surface density, saturated dry surface density, observed density, Water absorbsion test, Plasticity tests, Flattening percent and index, frosing and melting percent, Los Angeles abarasion tests. In this study these rockquarry are inspected Eski Kıbrıs, Yeni Kıbrıs, Eski Kıbrıs Tussan, Çetin İşletmeleri and Uğural rockquarries at the Ankara mamak region.The main aim is the determination of the chemical petrografical and engineering properties of the rockquarry which are mentioned above. Seconder aim is the correlation of the rockquarries properties with the T.S.E. standarts. One another aim is the answer with environmental regulations can be made after finishing production life of the rockquarries. At the first stage of study 1/25000 scaled geologic map of the Bayındır village and its environment is prepared. Geologic formations are defined.Then rock samples are taken from each rockquarries. Chemical and petrographical analyses have made by MTA. Engineering pnperty determination tests are carried out at Yeni Kıbrıs rockquarry Laboratuary.Chemical tests results the samples of the rockquarries can be defined as MgO, CaO, Si02) Fe203> Al2 03. It is Determmined that in lower levels of petrograhpic samples,clay amount is less and in upper levels clay is not seen. Fine grained aggregate (0-5mm) tests results are correlation with the T.S:E. Standarts Coarse grained >( 5mm ) tests results are accordance with the T.S.E. Standarts Plasticity tests shows the samples mainly clayey silt, clay and silt. Loose and compact unit weight results are in accordance with TSE. Flattening index is below %40 which is in accordance with B.S. 812 Los angeles abbrasion and strength tests results are determined as %23 and 0.06 respectively. All the tests results in accordance with T.S.E standarts. After finishing production life of the rockquarries the region can be used as picnic area but some regulation must be done.