Sağlıkta dönüşüm politikalarının kalkınmaya etkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de Sağlıkta Dönüşüm Programı'nın (2003) kalkınmaya olan etkilerini incelemektir. Ülkelerin kalkınmasında önemli rol oynayan sağlık politikaları açıklanarak yapısal değişikliklerin kalkınma üzerindeki etkileri tartışılmaktadır. Beşeri sermayenin en önemli bileşenlerinden olan sağlık ile kalkınma arasında teorik olarak bilinen ilişkinin ekonometrik analizinin yapılması önem arz etmektedir. Bu amaçla 1975-2012 dönemine ait yıllık verilerle Türkiye'deki sağlık alanında görülen gelişmelerin kalkınma üzerindeki etkisi açıklanmaktadır. Kalkınma göstergesi olarak kişi başına düşen gelirdeki artış oranı ve bebek ölüm hızı ele alınarak, iki model kurulmaktadır. Bağımsız değişken olarak da kişi başına düşen toplam sağlık harcamaları, kişi başına düşen yatak sayısı, toplam sağlık kurumu sayısı ve toplam sağlık harcamalarının milli gelir içindeki payı ele alınmaktadır. Analiz kapsamında temel birim kök testlerinden ADF ve PP ile Lee-Strazicich (2003) tarafından geliştirilen yapısal kırılmalı birim kök testi ve Hatemi-J (2012) Asimetrik Nedensellik testi gerçekleştirilmiş; SDP kapsamında uygulanan politikaların sağlık göstergelerinde iyileşmelere yol açarak, kalkınmayı pozitif etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

The main goal of this study is to examine the effects of Transformation Program in Health in Turkey (TPH-2003) on development. Health policies that play an important role in national economic development are explained, along with the effects of structural changes on economic development. One of the most imperative components of human capital, healthcare is theoretically known to have a correlation with development, and yet, it appears to be necessary to carry out the econometric analysis of this relationship. Given that, this work tries to show the effects of improvements in the Turkish healthcare industry on economic development by using the annual data of 1975-2012. In this context, two models have been constructed with two development indicators, the growth rate of per capita income and infant mortality rate. Per capita healthcare costs, per capita hospital beds, the number of healthcare institutions and the share of total healthcare costs in national income have been appointed as independent variables. The analysis has been conducted with the aid of classical unit root tests ADF and PP, as well as structural break unit root test developed by Lee-Strazicich (2003) and Hatemi-J (2012) asymmetric causality test. The analysis indicates that the policies applied in the scope of TPH lead to improvements in healthcare indicators, consequently affecting development positively.