Lastik sanayi takviye malzemeleri hurdalarının kriyojenik yöntemle geri kazanımı

Abstract

LASTİK SANAYİ TAKVİYE MALZEMELERİ HURDALARININ KRİYOJENİK YÖNTEMLE GERİ KAZANIMI Bağdagfil KARAAĞAÇ Anahtar Kelimeler: Lastik, Lastik Hurdaları, Lastik Takviye Malzemeleri, Geri Kazanım, Lastik Geri Kazanımı, Metalik Kumaş, Kriyojenik Yöntem Özet: Vulkanize olmamış lastikler ve metalik kumaş hurdaları için doğrudan bir geri kazanım yöntemi bilinmemektedir. Bu atıklar ya vulkanize edildikten sonra geri kazanılmakta, ya da çevre dostu olmayan yöntemlerle bertaraf edilmektedir. Bu çalışmada, lastik üretimi sırasında oluşan metalik kumaş hurdalarının kriyojenik yöntemle geri kazanım koşullan incelenmiştir. Kriyojenik ortam olarak katı CO2 ve sıvı N2 kullanılmıştır. Soğukta kırılgan hale getirilen malzemede, mekanik etki ile lastik karışımı ve çelikkord birbirinden ayrılmıştır. Metalik kumaş yapımında kullanılan karışımların camsı geçiş sıcaklıkları belirlendikten sonra, farklı kaynaklardan toplanan hurdaların, her iki soğutucu madde ortamında da soğuma davranışları incelenmiş ve artan yığın kalınlıklarında soğuma süreleri belirlenmiştir. Soğutma sonrasında karışımların fiziksel, mekanik, reolojik özelliklerinde ve dağılım (dispersiyon) kalitelerinde meydana gelen değişimler ölçülmüştür. Ayrıca, hurdaların ve metalik kumaş üretiminde kullanılan karışımların farklı sürelerde katı CO2 ve sıvı N2 içinde bekletilmesi ve sıvı N2 içinde farklı sayılarda ürkütülmesi sonucu sözü geçen özelliklerdeki değişimler gözlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, camsı geçiş sıcaklıklarının birbirine çok yalan ve her iki soğutucu madde sıcaklığından da yüksek olmasa soğuma davranışlarının birbirine çok yakın olması gibi nedenlerle, farklı kaynaklı metalik kumaş hurdalarının birlikte geri kazanımının mümkün olduğu görülmüştür. Soğutma etkisi ile hurdaların üzerindeki karışımların dağılım kalitesinin azalması dolayısıyla, özellikle yapışma değerinde olmak üzere, reolojik ve mekanik özelliklerinde de %10'a kadar kötüleşme olmuştur. Vulkanize olmamış hurdaların kriyojenik yöntemle geri kazanımı için kurulabilecek bir tesisin maliyeti incelenmiş, geri kazanımın ülkemizde ve Avrupa'da halen uygulanan çözümlere göre üstünlükleri ve kötü yönleri tartışılmıştır. ?0^ <*r''',k'P * M^.Of*5

CRYOGENIC RECYCLING OF REINFORCING MATERIAL WASTES IN TYRE INDUSTRY Bağdagfil KARAA?AÇ Keywords: Tyre, Tyre Wastes, Tyre Reinforcing Materials, Recycling, Tyre Recycling, Metallic Fabric, Cryogenical Method Abstract: There isn't any methodology for recycling of unvulcanized rubber and metallic fabric wastes in literature. They are either recycled after vulcanization or disposed by environmentally unfriendly methods. In this study, the conditions of cryogenic recycling of metallic fabric wastes produced in tyre industry are investigated. Solid CO2 and liquid N2 are used as coolant. Cold and brittle material is separated into two phases as rubber compound and steel by mechanical treatment. Glass transition temperatures (Tg) of the compounds used in metallic fabric are measured. Cooling behaviour of wastes from different sources are examined and the cooling time for different bulk thicknesses in both coolants are determined. The changes in physical, mechanical, rheological properties of the compounds after cooling at different times and successive freezing and thawing are also studied. Based on the experimental results, it's concluded that all kinds of metallic fabric wastes have nearly the same Tg and can be recycled together. The adhesion value, rheological and mechanical properties are worsened by %10 with decreasing dispersion quality. Cost analysis of process for recycling unvulcanized wastes are also studied. This method is compared with the conventional applications.