Osmanlı Devleti`nde kız sanayi mektepleri

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'nda XIX. yüzyılın ikinci yarısında başlayan sanayide modernleşme ve makineleşme süreci, sanayi sektörüne teknik eleman yetiştirme bi-çimlerinde değişikliğe yol açmıştır. Eski dönemlerde usta-çırak ilişkisine dayalı ele-man yetiştirme modeli yerine yeni gelişen sanayi sektörlerine adapte olacak personelin yetiştirilmesine gayret edilmiştir. Öncelikli amacı kimsesiz ve yetim çocukları koruma olan ve temeli 1863 yılında Niş'te Mithat Paşa tarafından atılan Islahhâneler, yapılan düzenlemelerle Sanayi Mektepleri olarak Osmanlı Devleti'nin teknik elemanlarını yetiştirmeye başlamıştır. Bu çalışma, Osmanlı Devleti'nde eğitim sürecine kız çocuklarının da dâhil edilmesiyle tesis edilen Kız Sanayi Mekteplerini ele almaktadır. Bu mektepler sanayide modernleşme sürecine kız çocuklarını dâhil ederek, hem aile hayatında kendine yetebilen hem de topluma katkı sağlayan özgüveni olan ve kendi ayakları üzerinde durabilen kadınları yetiştiren bir eğitim kurumu olmuştur. Bu araştırma ile günümüzde Kız Meslek Liselerinin selefi durumunda olan Kız Sanayi Mekteplerinin Türk Eğitim Tarihindeki yeri ve önemi tespit edilmiş öte yanda Yakın Çağ Türk Tarihinde kızların mesleki eğitim alanındaki rollerine yer verilmiştir.

At The Ottoman Empire, the modernization and mechanization process on in-dustry which has begun in the second half of nineteenth century has caused to change for educating of a technical personnel at industry sector. It has been tried to train personnel that can be adapted to new industry sectors instead of the master-apprentice relationships which was used in old times. The workhouses which have founded at 1863 by Mithat Pasha and have a primary purpose that was to protect the homeless children, has begun to train the technical personnel of The Ottoman Empire as Industry School. This study investigates the Industry Schools for Girls that was founded with the entrance of girls to education process. These schools have included the girls to process of modernization on industry, so these institutions have trained the women who have self-confident and can contribute to their family and society. In this research, the place and importance of The Industry Schools for Girls which is the past form of girls' vocational school at present, is determined and also the roles of girls in vocational education at Contemporary Turkish History are included.