Türk Hukukunda Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkı ve etkin soruşturma ilkesi

Abstract

Anayasa, AİHS ve ek protokollerle ortak koruma altına alınan temel hak ve özgürlüklerinden birinin kamu gücü tarafından ihlâl edildiğini iddia eden herkese, ihlâli ortadan kaldırmak amacıyla iç hukukta öngörülen olağan kanun yollarını tükettikten sonra, ikincil nitelikte bir hukuk yolu olan Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkı tanınmıştır.Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkının tanınması ile temel hak ve özgürlüklerin korunması adına Türk pozitif hukukunda önemli bir adım atılmıştır. Bireysel başvuru usulüyle, hak ihlâllerinin önlenmesi ve giderilmesini sağlamada etkili bir denetim mekanizması oluşturmak amaçlanmıştır. Bu bağlamda, Anayasa Mahkemesinin ihlâl iddialarına ilişkin incelemeleri, yorumları ve başvuruya ilişkin vereceği kararlar büyük öneme haizdir. Anayasa Mahkemesi, bireylere temel hak ve özgürlükleri tanımakla yetinmemeli, bu hak ve özgürlüklerin ihlâline neden olan olayları aydınlatma ve sorumluları tespit etmek amacıyla yetkili makamların etkin bir soruşturma yapıp yapmadıklarını tespit etmelidir. Bu bağlamda Anayasa Mahkemesi, kendisine yapılan başvurulara ilişkin olarak öncelikle etkin bir soruşturmadan bahsedebilmek için aranan şartların tespitini yapmalı sonrasında yetkili makamların bu şartları yerine getirip getirmediklerine kanaat getirmelidir. Anahtar Kelimeler: Bireysel başvuru hakkı, temel hak ve özgürlükler, Anayasa Mahkemesi, temel hak ve özgürlüklerin korunması, etkin soruşturma.

Constitution recognized right to individual application as a secondary legal remedy to everyone who claims that one of his/her fundemantal rights and freedoms secured by Europan Convention on Human Rihgts and additional protocol is violated by public authority, so as to abolish the violation after using the usual legal remedies provided by domestic laws.To recognize the right to individual application is an important step in our domestic law to secure fundamental rights and freedoms. With the way of individual application, it is intended to create an effective control system to prevent and resolve right violations. In this context, The Constitutional Court's examinations, comments regarding violation claims and decisions about application have a great importance.The Constitutional Court should not only content with recognizing fundamental rights and freedoms to individual, but also it should enlighten event causing violation of rights and freedoms and control whether do an to determine whoever is responsible or not. In this regard, for speaking an effective investigation, The Constitutional Court should firstly designate standarts about application, then should be convinced whether competent authorities are up to standart sor not.Key words: Right to individual application, fundemantel rights and freedoms, The Constitutional Court, to secure fundemantel rights and freedoms, effective investigation.