Anıt ve heykellerin ideolojik mesajları ve toplumsal algılar: Diyarbakır örneği

Abstract

Bu çalışma Diyarbakır'da kamusal alana konulmuş anıt ve heykellerin sosyolojik bir analizi üzerinden Türkiye'nin siyasi ve toplumsal çatışmalarına dair bir tablo ortaya koymayı hedeflemektedir. İktidar, ideoloji ve kamusal alan tartışmalarını merkezine alan çalışma içerik analizi ve görüşme tekniklerini birlikte kullanmıştır. Böylece kentte görülen heykellerin ve anıtların taşımış oldukları kimi açık kimi örtük olan ideolojik mesajların anlamları ve bunların halk tarafından algılanış biçimi ortaya konarak ideoloji, sanat ve toplumsal algılar arasındaki ilişki çözümlenmeye çalışılmıştır. Neticede araştırma şu tezi desteklemiştir: İktidarlar kendilerini sanatsal eserler üzerinden kamusal alanda görünür kılmaya çalışsa da bu eserler üzerinden verilen ideolojik mesajlar çoğunlukla halk tarafından ya anlaşılmamış ya da karşıt ideolojik geleneklerin süzgecinden geçirilerek çarpıtılmıştır. Böylelikle sanat ulusallaşma için kendisinden beklenen dönüştürücü rolünü tam olarak oynayamamıştır. Anahtar Kelimeler: İktidar, İdeoloji, Kamusal alan, Sanat, Kemalist heykel, Yerel belediyeler

By making sociological analysis of monuments and statues erected at public sphere in Diyarbakir this study tries to give a portrait of political and social conflicts in Turkey. Putting at the center the discussions on political power, ideology and public sphere the study employs both content analysis and interview techniques. Thus, it tries to understand the relations between ideology, art and public perception by revealing both latent and manifest ideological messages given through statues and monuments seen in the city and mode of public perception of them. Eventually the research supported the thesis that though political powers try to make themselves visible in public sphere through artistic pieces, the ideological messages given through these artifacts usually are not understood by ordinary people or they are distorted by some opposite ideological traditions. That is, art could not play efficiently its expected transformative role for nationalization. Keywords: political power, ideology, public sphere, art, Kemalist statue, local municipalities