Nâbî`nin Hayriyye adlı eserindeki ayet ve hadis iktibasları ile Nâbî`nin dinî ve ahlaki bakış açısı

Abstract

Yusuf Nâbî, XVII. yüzyılda yaşamış önemli bir şair ve fikir adamıdır. Nâbî'nin yaşadığı dönemde siyasi manada yaşanan olumsuzluklar sosyal hayata da aksetmiştir. Nâbî, toplumda yaşanan bu olumsuzluklara kayıtsız kalmamış ve toplumun düştüğü buhrana yönelik eserler kaleme alarak bunlara çözüm önerileri sunmaya çalışmıştır. Nâbî'nin bu minval üzere kaleme aldığı eserlerinden biri de Hayriyye adlı mesnevisidir. Nâbî, Hayriyye adlı mesnevisini genç oğlu Ebu'l Hayr'a ithaf etmiştir. Nâbî, bu eserinde oğluna ibadetlerden ahlaka, meslek seçiminden adâb-ı muaşerete kadar hayatta karşılaşabileceği her merhale hakkında malumat vermiş ve nasihatlerde bulunmuştur. Ancak Nâbî, bu nasihatleri verirken oğlunu sadece bir örnek olarak göstermiştir. Aslında Nâbî, eserinde verdiği bütün öğütleri oğlu şahsında tüm Osmanlı toplumuna hitaben söylemiştir. Nâbî'nin buradaki esas gayesi, verdiği öğütlerle toplumda meydana gelen çözülmenin önüne geçebilmektir.Nâbî'nin Hayriyye'sinde birçok dinî ve ahlaki muhteva yoğun olarak görülmektedir. Nâbî'nin eserindeki dinî ve ahlaki muhtevanın kaynağını ise ayet ve hadisler oluşturur. Bu çalışmada Nâbî'nin eserini oluştururken yararlandığı ayet ve hadislerin tespiti yapılacak ve buradan da hareketle Nâbî'nin din ve ahlak görüşü ortaya konmaya çalışılacaktır.

Yusuf Nâbî is an important poet and idea man who lived in the XVIIth century. In the period when Nabi lived, the negativities that took place in the political aspect were also reflected in social life. Nabi did not remain indifferent to these negativities in the society and tried to offer solutions to these problems by solutions about the crisis that the society tellinto. One of the works that Nâbî received in this minval is the mesnevi called Hayriyye.Nâbî attributes Hayriyye mesnevisis to his young son Abu'l Hayr. In this work, Nâbî informed his son about worship from morals, from the choice of profession to every step he might encounter in life, and gave advice. Nabi, however, showed his son only as a sample when he gave these advice. In fact, Nâbî, in his work, gave these advice to all the Ottoman society in his son's name. Nabi's main aim here is to be able to prevent the problem of dissolving in society through the advice he gives.Many religious and moral contents are seen intensely in the Hayriyye of Nâbî. Verses and hadiths became the source at the religious and athical content at Nâbî's work. In this study, the verses and hadiths that Nâbî used to create his work will be determined accordingly he will try to put forward the view of religion and morality of Nabi.