Gıda güvencesizliği ve makro ekonomik belirleyicileri (Kantil regresyon analizi)

Abstract

Neolitik Devrimle beraber nüfusun hızlı bir şekilde artması ve gıda üretimini gerisinde bırakması nedeniyle açlık krizleri ortaya çıkmıştır. İnsanoğlu her defasında bulduğu yeni yöntemler ve keşifler ile gıda üretiminin genişlemesine yol açmış fakat gıda üretimi artışı her zaman nüfusu daha çok arttırmış ve nüfus artışının gerisinde kalmıştır. Bu nedenle nüfus ve gıda arasında sürekli bir kısır döngü ortaya çıkmıştır. Teknolojik gelişmeler ve genetik biliminin keşfiyle gıda üretiminde büyük bir sıçrama yaşanmıştır. Bu gelişmeler, gıda üretimini gerçekleştiren ülkelerin refahını arttırmış fakat üretim yapamayan ülkeler yine açlık krizleriyle mücadele etmiştir. Bu doğrultuda 20. Yüzyılın başından itibaren dünya gıda sorunu uluslararası düzeyde ele alınan küresel bir sorun haline gelmiş ve Birleşmiş Milletler, dünya gıda sorununu birçok boyutu içine alan gıda güvencesizliği şeklinde tanımlamıştır. Bu doğrultuda çalışmada makro ekonomik unsurların gıda güvencesizliği üzerindeki etkisinin yönünün ve miktarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bağımlı değişken olarak gıda güvencesizliğini temsil edebilecek olan, Birleşmiş Milletler'in Milenyum Kalkınma Hedefleri içerisinde yer alan `açlığı ortadan kaldırma` hedefi doğrultusunda belirlediği yetersiz beslenme yaygınlığı verisi tercih edilmiştir. Açıklayıcı değişken olarak GSYH, Enflasyon Oranı, Gıda Üretimi Endeksi, İç Gıda Fiyat Endeksi, Gıda İthalat Miktar Endeksi, Dış Borç Stoku, İşsizlik Oranı ve Nüfus Miktarı gibi makro ekonomik göstergeler kullanılmıştır. Çalışmanın amacına uygun olarak, yetersiz beslenme yaygınlığına sahip ülkeler arasından seçilen 80 ve 52 ülkeli iki ayrı örneklem ile 2000-2015 yılları için iki ayrı model belirlenmiştir. Analiz yöntemi olarak, son zamanlarda artan bir şekilde kullanılmaya başlanan ve ortalamaya dayanan tahminler yerine bağımlı değişkenin bütün kantilleri için açıklayıcı değişkenlerin değişen etkilerini ön plana çıkaran Kantil Regresyon Yöntemi tercih edilmiştir. Ortaya çıkan bulgulara göre, makro ekonomik unsurların yetersiz beslenme yaygınlığı üzerindeki etkilerinin her kantilde farklılaştığı tespit edilmiş ve elde edilen bulgulara bağlı olarak yetersiz beslenme yaygınlığı yaşayan ülkeler için politik önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Gıda Güvencesizliği, Makro Ekonomi, Kantil Regresyon Yöntemi.

With Neolithic Revoluation, hunger crises emerged because of population has growed rapidly and because of the population has lagged behind of food production. Mankind have led to the expansion of food production with the new methods and discoveries that mankind has found. But increase in food production has always more increased the population and food production has lagged behind population growth. Therefore between the population and food has emerged the continious vicious circle. İt has been experienced a huge leap in food production with technological developments and the discovery of genetic science. These developments have increased the prosperity of the countries that have realized food production. But the countries that can not produce have struggled with hunger crises again. İn this direction the world food problem has become global issue addressed in the international level and United Nations has defined the world food problem as food insecurity that involving many dimensions. In this direction, it was aimed to determine the direction and amount of effect of selected macroeconomic elements on food security. The prevalence of undernourishment which can represent food insecurity and the United Nations has set in its Millenniun Development Goals and which is emerged in the direction of the goal of `lifting from hunger` was determined as a dependent variable. Macroeconomic elements such as GDP, Inflation Rate, Food Production Index, Domectic Food Price Index, External Debt Stock, Unemployment Rate and Population Amount were used as explanatory variables. In line with the aim of the study, two seperate models were defined with 80 and 52 countries which have the prevalence of undernourishment for 2000-2015 years. As a method of analiysis, It was preferred Quantile Regression Methods which started to be used increasingly in the recent times and which emerged the changing effects of explanatory variables for all quantiles of the dependend variable instead of estimates based on the mean. According to the findings, the effects of macroeconomic elements on the prevalence of undernourishment were found to be different for each quantile and depending on the findings obtained, political suggestions were made for countries which have the prevalence of undernourishment.Keywords: Food Insecurity, Macroeconomics, Quantile Regression Method