Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Etik İlkeler Hakkındaki Görüşleri ve Moral Değerlerinin Belirlenmesi

Abstract

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ETİK İLKELER HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ VE MORAL DEĞERLERİNİN BELİRLENMESİ(YÜKSEK LİSANS TEZİ)Büşra CEYHANMUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİEĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ2013ÖZETBu çalışmada, Fen bilgisi öğretmen adaylarının temel etik konular hakkındaki görüşleri ile bu görüşlerin beraberinde belirlenen moral değerleri farklı değişkenler açısından araştırılmıştır. Öğretmen adayları bilimsel gelişmelerin toplumu nasıl etkileyeceğini, bu gelişmelerin beraberinde ortaya çıkan etik tartışmalarda kişilerin farklı görüşlere sahip olabileceğini ve bu fikirlere saygı duyulması gerektiğini öğrencilerine benimsetmelidir. Bu nedenle öğretmen adaylarının etik konulardaki görüşlerinin belirlenmesi önem taşımaktadır. Kişilerin moral değerleri ise, etik açıdan tartışmalı konulara karar verirken hangi düşünme süreçlerinden geçtikleri ve hangi değerler beraberinde bu görüşleri belirttiklerinin saptanması açısından önemlidir. Ülkemizde de oldukça yeni bir alan olan etik konusu eğitim ve öğretim hayatı bakımından incelendiğinde, bu konu ile ilgili ilköğretim fen bilgisi programındaki bazı ünitelerin kazanımlarının olduğu ve öğretmen yeterliklerinde da bu alana yönelik yeterlik düzeylerin bulunduğu görülmektedir. Bu amaçla araştırma, Fen bilgisi öğretmen adayları ve fen alanı (fizik, kimya, biyoloji, su ürünleri, hemşirelik) formasyon grubu öğretmen adayları ile gerçekleştirilmiştir (n= 275). Veriler, ilgili literatür ile eğitim alan uzmanların kanısı alınarak araştırmacılarca geliştirilen Etik anketi ve Etik Pozisyon Ölçeği (Forsyth, 1980) ile toplanmış ve SPSS20 paket programı ile analiz edilmiştir.Elde edilen bulgulara göre Etik Pozisyon Ölçeğinin analizi sonucunda, kişilere kasıtlı bir şekilde psikolojik ya da fiziksel olarak zarar vermemek konusunda büyük bir katılım sağladığı belirlenmiştir. İdealist görüşte olan katılımcıların cinsiyetleri ( k=42.20, e=40.72, p<0.05), yaşları (F= 2.317, p<0.05) yaşadıkları bölge (F= 3.107, p<0.006) değişkenleri bakımından anlamlı farklılıklar elde edilmiştir. Etik anketi analizi sonucunda ?Çeşitli ilaçların geliştirilebilmesi ve toksikolojik testler için her tür hayvan denek kullanılabilir? ifadesine verilen yanıtlar cinsiyet ( k =3.28, e=3.02, p<0.05) ve yaş (F= 2.508, p<0.05) değişkeni bakımından anlamlı farklılıklar göstermektedir. ?İnterneti kullanırken kişisel eğilim ve tercihlerim hakkında bilgi toplanması uygundur? ifadesine verilen yanıtlar ise yaş (?2= 14. 419, sd= 7, p<0.05) ve yaşanılan bölge (F= 3.838, p<0.05) değişkeni bakımından anlamlı farklılık göstermektedir. Ayrıca, kişilerin özlük haklarını, refahını korumak gerektiğini düşünen ve etik ile ilgili konuların ilköğretim programında ders olarak okutulması gerektiğini belirten öğretmen adaylarının sayıca fazlalığı önemli bulgular arasında yer almaktadır. Anahtar Kelimeler :Etik ilkeler, Moral Değerler, Öğretmen AdaylarıSayfa adedi: XV+72Tez yöneticisi:Prof.Dr. Nurettin ŞAHİN

SCIENCE TEACHER CANDIDATE?S OPINIONS ON ETHICS PRINCIPLES AND DETERMINATION OF THEIR MORAL VALUES(M. SC. THESIS)Büşra CEYHANMUĞLA SITKI KOÇMAN UNIVERSITYINSTITUTE of EDUCATIONAL SCIENCES2013ABSTRACT In this study, the ideas of pre-service science teachers about ethical issues and the differences in moral values occurring as a result of these ideas have been investigated. It is important to determine how respectful pre-service teachers are towards differences in ethical values as those theachers are the people who will educate the teachers of the future. Determining personal differences in ethical values is important with a view to determine what decision making processes people use when they make judgements about ethically controvertible issues. The issue of ethics is a fairly new field of study in our country and it is observed that some units in the curruculum of primary education are related to ethical issues and that there are some items regarding this area in the proficiency exams for teachers. For that purpose, this study has been carried out with participants from pre-service science teachers( departments of physics, chemistry, biology, sea pruducts and nursing) and students from teacher training programs (n= 275). Data has been gathered under the supervision of experts by using an ethical survey and an ethical scale derived from literature survey (Forsyth, 1980). Data was analysed using SPSS20. As a result of data gathered from ethical scale, it has been observed that the majority of the participants reached a consensus on not giving physical or mental harm to people purposefully. Reasonable differences about the their ages (F= 2.317. p<0.05) and the region they live(F= 3.107, p<0.05) have been obtained about the participants who had idealistic ideas ( k=42.20. e=40.72. p<0.05). As aresult of the ethical survey, meaningful differences in gender ( k =3.28, e= 3.02, p<0.05) and age (F= 2.508, p<0.05) have been observed in reply to the question stating 'improving different medicines and using all kinds toxic medicinine in animal experiment'. Meaninful differences in age (?2= 14, 419, df= 7, p<0.05)and the area of residence (F= 3.838, p<0.05) have been observed in reply to a question stating 'ıt is okey to gather data about preferences and tendencies while one surfs on the net'. Besides, the findings of the study show that there are a number of pre-service teacher participants who believe that personal rights the level of prosperity should be preserved and those who believe that ethical issues should be in the curriculum of primary education. Key wors : Ethical Principles, Moral Values, Pre-service Teachers Number of pages : XV+72Advisor : Prof.Dr. Nurettin ŞAHİN