Etik davranma becerisinin ilkokul - ortaokul öğrencilerinde gelişme düzeyi üzerine öğretmen görüşlerinin incelenmesi: Muğla ili örneği

Abstract

Temel eğitim kademesi ders öğretim programlarında, bireylerde gelişimi amaçlanan temel yaşam becerileri bulunmaktadır. Bu beceriler aynı zamanda bireyin yaşamında ihtiyaç duyacağı eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, araştırma, iletişim, problem çözme, bilgi teknolojilerini kullanma, girişimcilik, Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanma, karar verme, kaynakları etkili kullanma, güvenlik ve korunmayı sağlama, öz yönetim ve bilimin temel kavramlarını tanıma olarak belirtilen becerilerdir. Bu becerilerin gelişim sürecinde etik boyut göz ardı edilmemelidir. Bu yüzden, etik davranma becerisinin gelişimi ilkokul, ortaokuldan itibaren tüm ders öğretim programları aracılıyla sağlanmalıdır. Bu nedenle çalışmanın amacı, ilkokul-ortaokul öğretmenlerinin görüşlerine göre ilkokul ve ortaokul öğrencilerinde etik davranma becerisinin gelişim düzeyi durumunu, etik davranma becerisinin gelişimini etkileyen etkenlerin neler olduğunu belirlemektir.Bu araştırmada nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı açıklayıcı-sıralı karma yöntemden faydalanılmıştır. Araştırma 2013-2014 eğitim öğretim yılı ikinci döneminde Muğla ilinde yapılmıştır. Araştırma iki aşamada gerçekleşmiştir. Birinci aşamada nicel veriler toplanmış, ikinci aşamada ise toplanan nicel verilerden elde edilen sonuçlar derinlemesine incelenmiştir. Nicel verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen `Etik Davranma Becerisi Düzeyi Belirleme Ölçeği`, nitel verilerin toplanmasında ilgili literatür tarandıktan ve uzman görüşleri alındıktan sonra oluşturulan `Etik Davranma Becerisinin Gelişimini Etkileyen Unsurları Belirleme Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu` kullanılmıştır. Nicel verilerde araştırmanın evrenini Muğla ilinde görev yapan tüm ilkokul-ortaokul öğretmenleri, örneklemini Menteşe, Milas, Yatağan ve Ula ilçelerinde görev yapan ilkokulda 234, ortaokulda 252 olmak üzere toplamda 486 öğretmen oluşturmuştur. Nitel verilerde çalışma grubunu, ilkokul ve ortaokulda görev yapan farklı branşlarda 16 öğretmen oluşturmaktadır. Nicel verilerin analizinde SSPS paket programı kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde ise t-testi kullanılmıştır. Nitel verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz yöntemi ve frekans, yüzde kullanılmıştır.Araştırmanın nicel verilerinden elde edilen sonuca göre, etik davranma becerisi gelişim düzeyinin ilkokul öğrencilerinde yüksek, ortaokul öğrencilerinde orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. İlkokul öğretmenleri ile ortaokul öğretmenlerinin etik davranma becerisi gelişim düzeyi üzerine görüşlerinde, ilkokul öğrencileri lehine anlamlı bir farkın olduğu ortaya çıkmıştır.Nitel verilerden elde edilen sonuca göre, etik davranma becerisinin gelişiminde aile, okul, medya, çocuğun akran çevresi ve okul-aile ortamında oluşturulan etik iklim koşullarının tutarlılık durumu etkili olmaktadır. Becerinin gelişiminde sorumluluğun aile, okul, medya ve akran çevresine ait olduğu görülmektedir. Bu becerinin gelişimi için yapılması gerekli görülenler; öğretmenlerin ve ailelerin iyi bir rol model olması, okul-aile işbirliği sağlanması, velilerin çocuk eğitimine yönelik farkındalıkları arttırılması, ders dışı uygulamalı eğitimlerin yapılması, medya araçlarının etik iklim durumunu oluşturacak şekilde içeriğinin oluşturulması, idarecilerin okulun etik iklim oluşturma sürecinde kolaylaştırıcı olması, öğretmenler arasında işbirliği yapılması ve etik kuralları içeren ortak kararlar alınıp, bu kararlara göre hareket edilmesi, okuldaki rehberlik servisinin çözüm odaklı ve daha etkin çalışması, çocuklara doğru dini eğitim verilmesi, etik iklim havasının sevgi ve güven atmosferini yansıtması şeklindedir. Genel itibariyle, araştırmanın nicel ve nitel verilerden elde edilen sonuçları benzerlik göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Etik, etik davranma becerisi, etik iklim, ilkokul, ortaokul.

There are basic living skills aimed to progress on humans at the basic education level teaching programs. These are also the skills which are specified as critical thinking, searching, communication, problem solving, using information technologies, entrepreneurship, using Turkish correctly, effectively and well, deciding, using sources effectively, providing security and protection, self-direction and recognizing the basic terms of sciences. During the progress of these skills, ethical side shouldn't be ignored. That is why, the progress of ethical behaving skill should be supplied through the whole teaching programs. Therefore, the aim of this study is to ascertain what the factors which affect the progress level of ethical behaving and progress of ethical behaving skill on the primary and elementary school students are.In this study, explanatory-sequential mix method in which quantitative and qualitative methods are together has been used. The investigation was done in Mugla at the second term of 2013-2014 school year. It was done in two steps. At the first step, quantitative data were gathered; at the second step, the results attained from the gathered data were examined thoroughly. While gathering the quantitative data, `Ethical Behaving Skill Level Determining Scale` developed by the researcher; while gathering the qualitative data, ` Semi-Structured Interview Form Determining the Factors Affecting the Progress of Ethical Behaving Skill` which was done after the related literature had been searched and authorities' opinions had been reviewed, were used. In the quantitative data, population of investigation is composed of the whole elementary and middle school teachers working in Mugla and sample of it is composed of 486 teachers, 234 of them from Elementary School, 252 of the from Middle School, who work in Mentese, Milas, Yatagan and Ula districts. In the qualitative data, studying group is composed of 16 teachers from different fields, working at primary and elementary schools. While analyzing the quantitative data, package program SSPS was used. In analyzing data, t- test was used. In the analysis of qualitative data, descriptive analysis method and frequency, percentage were used. According to the results obtained from the quantitative data, while the skill of ethic behaving was high level in elementary school students, the middle school students had medium scores in the skill of ethic behaving. There were significant differences in favor of elementary school students with regard to ethic behaving according to elementary and middle school teachers' views. According to the results attained from qualitative data, in the progress of ethical behaving skill, family, school, media, peers of child and ethical atmosphere's consistency are influential. In the progress of the skill, it is seen that responsibility belongs to family, school, media, and peers. It has been seen those be done to progress this skill are that teachers and families should be good role models, school-family cooperation, enhancing the parents' awareness about child teaching, doing of extracurricular practical education, organizing the media contents convenient to ethical atmosphere, managers be facilitator during the creation of ethical atmosphere, cooperation be done between teachers and common decisions be taken, those decisions be obeyed, working of school counseling service solution oriented and more efficiently, giving the right religious education to the students, reflecting of ethical atmosphere the love and confidence atmosphere. All in all, the results of investigation which are acquired from the quantitative and qualitative data show similarities. Keywords: Ethic, ethical behaving skill, ethical atmosphere, elementary school and middle school