Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ışığında umut hakkı

Abstract

Ömür boyu hapis cezası, uluslararası insan hakları hukuku açısından ciddi anlamda sorgulanmaktadır. Bu sorgulamanın yansımaları, pozitif hukuku değişikliğe zorladığı gibi ulusal ve uluslararası mahkemelerin kararlarında da vücut bulmaktadır. Ömür boyu hapis cezası mahkûmlarının tahliye olma imkânlarının bulunmamasının eleştirildiği söz konusu kararlar, temel itiraz noktalarıyla birlikte bu çalışmada incelenmiştir. Ancak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin bu konuda vermiş olduğu kararlar, ayrı bir önem taşımaktadır. Çünkü uluslararası insan hakları hukukunun genel prensiplerini etkileyen alanlarda, Mahkeme'nin iç hukuka müdahale etme gücü bulunmaktadır. Zira verilen kararlar, üye devletler açısından yerine getirilmek zorundadır. Bu konuda üye devletlerin egemenlik anlamındaki bazı kaygıları da birlikte düşünülünce, Mahkeme'nin kararlarını analiz etmek, ayrı bir anlam taşımaktadır.Genel olarak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde umut hakkı kavramı bulunmamaktadır. Ancak Mahkeme, bireylerin ölünceye kadar sürecek bir hapis cezası almaları durumunu dinamik bir şekilde yorumlamaktadır. Bu anlamda bir hükümlünün tahliye olma imkânı bulunmadan bir müebbet hapis cezasına çarptırılması, Sözleşme'nin 3. maddesindeki işkence yasağıyla birlikte ele alınmaktadır. Çünkü bu ceza, kişinin ölüm anına kadar sürdüğü için insan onuru ve işkence yasağına aykırılık yaratma potansiyeli taşımaktadır. Bu açıdan Mahkeme, Sözleşme'nin 3. maddesinin standartları olarak adlandırdığı şartları, umut hakkı kavramının mihenk taşları olarak oluşturmuştur. Sözleşme üzerinden üye devletlere yapılan denetim de genel olarak bu kriterlere göre gerçekleştirilmektedir.

Life imprisonment is seriously questioned in terms of international human rights law. The reflections of this questionnaire force the change of positive law, as well as the decisions of national and international courts. These decisions, which criticized the lack of opportunities for the release of life imprisonment prisoners, have been examined in this study, together with the main points of objection. However, the decisions of the European Court of Human Rights in this matter are of special importance. Because, in areas that affect the general principles of international human rights law, the Court has the power to intervene in domestic law. Because decisions made must be made in term of member states. Considering some concerns about the sovereignty of the member states in this regard, analyzing the Court's decisions has a different meaning.Generally, there is no concept of right to hope in the European Convention on Human Rights. However, the Court dynamically interprets that individuals must receive a sentence of up to death. In this sense, a sentence of imprisonment for life imprisonment without the possibility of being evicted is handled together with the torture discipline of Article 3 of the Convention. Because this punishment carries the potential to create contradictions to human dignity and torture because it lasts until the moment of death. In this respect, the Court has created the conditions referred to as the standards of Article 3 of the Convention as the cornerstones of the concept of right of hope. The inspection carried out by the Member States through the Convention is generally carried out according to these criteria.