Ortaokul öğrencilerinde okul iklimi, okula bağlılık ve okul yaşam kalitesi algısının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı ortaokul öğrencilerinde okul iklimi, okula bağlılık ve okul yaşam kalitesi algısının cinsiyet, sınıf düzeyi, farkı sosyo-ekonomik düzey değişkenleri açısından incelenmesidir. Ayrıca okul iklimi, okula bağlılık ve okul yaşam kalitesinin birbirleriyle ilişkisinin incelenmesi de amaçlar arasında yer almaktadır. Bu bağlamda okul rehberlik ve psikolojik danışma servislerindeki çalışmalara ışık tutmak, katkıda bulunmak amaçlanmıştır.Araştırma amacına uygun olarak Aydın ili, Merkez ilçesinde, 2011-2012 eğitim öğretim yılı ikinci dönem öğrenim gören 568 öğrenci (295 kız, 273 erkek) üzerinde yapılmıştır. Araştırmaya katılan okullar üç farklı sosyo-ekonomik düzeyden seçilmiştir. Okul-1 alt sosyo-ekonomik düzeyi, okul-2 orta sosyo-ekonomik düzeyi, okul-3 üst sosyo-ekonomik düzeyi temsil edecek şekilde belirlenmiştir.Araştırmada veriler Kişisel Bilgi Formu, Çalık ve Kurt (2010) tarafından geliştirilen Okul İklimi Ölçeği, Can (2008) tarafından Türkçe'ye uyarlanması yapılmış olan Okula Bağlılık Ölçeği ve Sarı (2007) tarafından geliştirilen Okul Yaşam Kalitesi Ölçeği ve kişisel bilgi formu kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 11.5 paket programı kullanılmıştır. Öğrencilerin okul iklimi algılarını, okula bağlılık düzeylerini ve okul yaşam kalitesi algılarını okulun sosyo-ekonomik düzeyi ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşıp farklılaşmadığını görmek için tek yönlü varyans analizi (One-Way Anova), cinsiyet değişkenine bakmak için ise bağımsız gruplar için t-testi kullanılmıştır. Okul iklimi, okula bağlılık ve okul yaşam kalitesi arasındaki ilişkiye bakmak için ise Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde hata payı 0.001 ve 0.05 olarak kabul edilmiştir.Yapılan analizler sonucu elde edilen bulgularda, ortaokul öğrencilerinin okul iklimi algıları cinsiyete göre kız öğrenciler lehinde, sınıf düzeyine göre üst sınıflara gidildikçe azalan yönde ve okulun bulunduğu sosyo-ekonomik düzeye göre orta SED'te en yüksek, alt SED'te ise en düşük düzeyde ve anlamlı bir şekilde farklılaştığı görülmüştür. Okula bağlılık düzeyi açısından bakıldığında, ortaokul öğrencilerinin okula bağlılık düzeylerinin, cinsiyete göre erkek öğrenciler lehinde anlamlı bir şekilde farklılaştığı ancak, sınıf düzeyi ve okul türüne göre anlamlı bir farklılaşmanın olmadığı sonucu elde edilmiştir. Okul yaşam kalitesi açısından bakıldığında, ortaokul öğrencilerinin okul yaşam kalitesi algılarının cinsiyete göre ve sınıf düzeyine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı ancak, okulun bulunduğu sosyo-ekonomik düzeye göre, üst SED'te en yüksek, alt SED'te ise en düşük seviyede anlamlı bir şekilde farklılaştığı görülmüştür. Ayrıca ortaokul öğrencilerinin okul iklimi algısı, okula bağlılık düzeyi ve okul yaşam kalitesi algısı arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Anahtar Sözcükler: Okul İklimi, Okula Bağlılık, Okul Yaşam Kalitesi

The aim of this study is to examine the school climate, school engagement and the quality of school life perception in middle school students in terms of various variables such as gender, grade level, socio-economic status of schools. Also it is aimed to examine the relationship between the school climate, school engagement and the quality of school life. In this context, it is aimed to contribute and shed light on studies conducted in the school guidance and counseling services.The reseach was carried out on 568 students (295 girls, 273 boys) who are studying in the Aydın Province, central district of the second semester of the academic year 2011-2012. Schools participating in the study were selected in three different socio-economic levels. School-1 represents the lower socio-economic level, school-2 represents the middle socio-economic level and school-3 representing the upper socio-economic level.In this study, the data was collected using Personal Information Form, School Climate Scale developed by Çalık and Kurt (2010), School Engagment Scale which has been translated into Turkish by Can (2008), Quality of School Life Scale developed by Sarı (2007).SPSS 11.5 software was used to analyze the data. One-way analysis of variance (One-Way ANOVA), was used to see if variables significantly changed the students' perceptions of school climate, the level of school engagement and school perceptions of the quality of school life, socio-economic status of school and grade level. For independent groups, t-test was used to examine the gender variable. Pearson Product Moment Correlation Coefficient was used to investigate the relationship between school climate, school engagement, and the quality of school life. Margin of error in the statistical analysis of the data was accepted as 0.001 and 0.05.According to the findings of the analysis, the students' perception of the school climate changes significantly in accordance with gender girl students favor, till at grade level by the upper class in the direction of decreasing and the highest level in school which is in middle socio-economic status, the least level in school which is in lower socio-economic status . Looking for school engagement, the students' school engagement changes significantly in accordance with gender in favor of male students but, does not change significantly in accordance with grade levels and school type. Looking for quality of school life, the students' perception of the quality of school life does not change significantly in accordance with gender and grade levels, but, changes significantly in accordance with school in socio-economic status type as highest level in upper socio-economic status and tle least level in lower socio-economic status. Although, middle school students' perception of the school climate, the level of school engagement and the quality of school life all have a positive significant relationship.Keywords: School Climate, School Engagement, Quality of School Life.