Orta Fırat bölgesi demir çağı kültürleri

Abstract

Ele geçen yazılı belgeler ışığında, Tunç Çağı'nın sonunu getiren `Deniz Kavimleri`nin Yunanistan, Trakya, Anadolu, Mısır ve Mezopotamya'da büyük bir kaos oluşturduğu bilinmektedir. Sosyo-kültürel, politik ve ekonomik olarak büyük bir etkiye sebep olan bu olay Demir Çağı'nın şekillenmesini sağlamıştır. Fakat Orta Fırat Bölgesi'nde, bu kaosun Demir Çağı'nı nasıl şekillendirdiği ve nasıl bir etki bıraktığı ile ilgili elimizde çok az arkeolojik malzeme ve yazılı belge bulunmaktadır. Ayrıca bölgenin Demir Çağı'na dair bilgi veren yazılı belgelerin doğruluğu da tartışmalı bir konudur. Belirtilen bu coğrafyadaki hareketlilik ya da göç dalgası, kırsal yerleşimlerle beraber büyük boyutlu ve korunaklı yerleşim merkezlerinin yakılıp yıkılmasına neden olmuştur. Arkeolojik kazılar sonucunda Orta Fırat Bölgesi sınırları içerisindeki merkezlerde ulaşılan yangın tabakaları da bunu doğrular niteliktedir. Fakat yaşanan bu kaos ortamı, Demir Çağı için yeni bir jeopolitik düzenin ve kentleşme modelinin oluşmasını sağlamıştır. Söz konusu çalışmamızda bölgede ortaya çıkan bu gelişmelerin ne derecede kendini gösterdiği hususunda ayrıntılı bir inceleme yapılmıştır.Tez kapsamında Demir Çağı'nda coğrafik ve stratejik faktörlerin sosyo-kültürel, ekonomik, politik ve siyasi olarak bölgede nasıl bir etkiye sahip olduğu ana başlıklar altında incelenmeye çalışılmıştır.

It is known that the `Sea Tribes`, which brought the end of the Bronze Age, in the light of the written documents that have been found, created great chaos in Greece, Thrace, Anatolia, Egypt and Mesopotamia. Socio-cultural, politically and economically, this event, which caused a great influence, enabled the formation of the Iron Age. But in the Middle Euphrates region, there is very little archaeological material and written documentation about how this chaos shaped the Iron Age and how it affected it. In addition, the accuracy of written documents giving information about the Iron Age of the region is a controversial issue. The mobility or migration wave in this geographical area has led to the collapse and destruction of large, sheltered settlements along with rural settlements. As a result of the archaeological excavations, the fire layers reached at the centers within the borders of the Middle Euphrates region confirm this. But this chaos environment has provided a new geopolitical order for the Iron Age and a model of urbanization. In detail, a detailed study has been conducted on the extent to which these developments in our region have manifested themselves.Within the scope of the thesis, it has been tried to analyze under the main headings how the geographical and strategic factors in the Iron Age have socio-cultural, economic, political and political influence on the region.