Mâverdî ve İbnu`l-Cevzî`nin tefsir yaklaşımlarının mukayesesi

Abstract

`Mâverdî ve İbnu'l-Cevzî'nin Tefsir Yaklaşımlarının Mukayesesi` adlı bu çalışmamızda en-Nuket ve'l-'Uyûn ile Zâdu'l-Mesîr eserleri örnekliğinde iki müfessirin tefsir yaklaşımlarını, tefsir yöntemi ve Kur'ân ilimleri açısından karşılaştırdık. Hicrî 4-6. asırlar arasında rivayet metodu ile yazılan tefsirlerin tarihsel süreci ve gelişimini yansıtma açısından önemi hâiz olan bu çalışma, aynı zamanda Hanbelî tefsir tarihine ışık tumakta ve söz konusu iki müfessir hakkında önceden yapılmış araştırmalarla elde edilen sonuçların tenkidini amaçlamaktadır. Bu çalışma giriş ve 2 bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde müfessirlerin hayatlarını, şeyhlerini, öğrencilerini ve eserlerini anlattık; ayrıca içinde yaşadıkları zaman diliminin siyâsî, sosyal ve ekonomik yönlerini, eserlerindeki genel yöntemlerini ve yararlandıkları kaynakları mukayeseli bir şekilde açıkladık. Birinci bölümde rivayet ve dirayete dayalı tefsir yöntemleri açısından iki eseri karşılaştırdık. Bu bağlamda Kur'ân'ı Kur'ân, Sünnet ve selefin sözleri ile tefsir etmeleri, ayetlerin tefsirinde esbâb-ı nüzûl, kıraatler ve isrâîliyyâttan yararlamaları ile fıkıh ve akîde alanlarındaki görüşleri açısından onları karşılaştırdık. Ayrıca dil bilgisi konularında nasıl bir yöntem izlediklerine ve hangi şekillerde kendi görüşlerini belirttiklerinden söz ettik. İkinci bölümde ise Muhkem-Müteşâbih, Nesh, İ'câzu'l-Kur'ân, Mekkî-Medenî vs. gibi bazı Kur'ân ilimleri açısından iki tefsiri karşılaştırdık. Sonuç bölümünde de bu çalışmamızın sonunda ulaştığımız sonuçlara yer verdik.

We compared two significant writer of tafseer`s opus about tafseer`s paradigm, methodology of tafseer and Qur`an sciences in our study. We called this book as `Comparison of Tafseer`s approaches of Maverdi and İbnu'l-Cevzî` specially we studied in two important books of those tafseer writer. Which names are en-Nuket and 'l-'Uyûn ile Zâdu'l-Mesîr. This book aimed to enlighten method of Hanbeli tefsir also historical process and progress narrative method of tafseer which have been written in between Hijri 4th-6th centuries. At the same time this book reflection and interpretation of investigation by previous writer about Maverdi and Ibnul Cevzi. Our study consist of introduction and two chapter. In introduction we explained life of this tafseer writer, their sheikhs, their students and theirs opus. Into the bargain we explained about political, sociological and economical life in their era, also we mentioned about their general methodology. Lastly we compared their utilized books and writers. In first chapter we compared this two book about methodology of narrative tafseer and wisdom tafseer Additionally Those writer construed their tafseer through the Qur`an, sunna, predecessor`s word. Also Ayaats are construed through revelation reasons, recitation, israelite, islamic law and creed. Therefore we analyzed and compared this writer about their sources. Also we mentioned about their grammars and how they express their opinion in their books. In second chapter we compared those two tefseer about Quranic science, which include steadfast meaning, explicit meaning, lifting and Mecca-Madinah era. Lastly we stated result of our study in conclusion chapter.