Verbascum diversifolium Hub.-Mor. ve V. birandianum Hochst. (Scrophulariaceae) türlerinin taksonomik yönden araştırılması

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi Verbascum diversifolium Hub. - Mor. ve V. birandianum Hochst. (Scrophulariaceae) TÜRLERİNİN TAKSONOMİK YÖNDEN ARAŞTIRILMASI Ebru YÜCE Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı 2003, Sayfa: 37 Ülkemizde çok sayıda endemik ve 359 takson ile temsil edilen Verbascum L. cinsi Türkiye Florasının en geniş cinslerindendir. Bu cinsin aynı grubunda (G) yer alan Verbascum diversifolium Hub.- Mor. ve V. brlandianum Hochst. taksonlan yakın ilişkili ve benzer türler olarak tanımlanmaktadır. Her iki tür kırmızı kitapta tehlike altındaki bitkiler olup, EN ve VU kategorilerinde yer almaktadır. Bu çalışmada, endemik olan bu türlerin sistematiğine katkıda bulunmak amacıyla, türlerin morfolojik, anatomik, palinolojik ve kimyasal özellikleri incelenmiştir. Elazığ ve çevresinden toplanan örneklerin dış morfolojik özellikleri belirlendi. Kök, gövde ve yapraklardan alınan enine kesitlerle anatomik özellikleri saptandı. Polaılere ait karakterler ışık mikroskobu ile belirlendi ve tohum yağ asitleride ekstraksiyon ve metilleştirme işleminden sonra GC-MS (gaz Kromatografısi Kütle spektrofotometrisi) ile analiz edildi. Linoleik, linolenik, oleik ve palmitik asit temel yağ asitleri olarak yüksek oranlarda saptanmıştır. Her iki bitki türün polen tipi trikolpat, polen şekli V. diversifolium1 da oblat, V. birandianum ' da ise suboblat olarak tespit edilmiştir. Bulgular literatür bilgileri ile tartışıldı. Anahtar Kelimeler: Verbascum, Scrophulariaceae, morfoloji, anatomi, polen, tohum yağ asitleri, sistematik, rv UTTJJ IV

ABSTRACT Master Thesis INVESTIGATION OF THE Verbascum diversifolium Hub. - Mor. Ve V. hirandianum Hochst. (Scrophulariaceae) SPECIES IN VIEW OF TAXONOMY Ebru YÜCE Fırat University, Graduate School of Natural and Applied Sciences, Department of Biology, 2003, Page: 37 Verbascum L. genus is represented with the 359 taxa and a lot of endemics, is one of the largest genera of Flora of Turkey. Verbascum diversifolium Hub.- Mor. and V. hriandiamim Hochst taxa consists in the same group (G) of this genus have described as closely allied and similar species. Both species have been represented in the EN and VU categories in the Red Data Book as threatened plants. In this study, the morphological, anatomical, palynological and chemical features of these endemic taxa were investigated to do contribution to the systematics of species. External morphologic features of the specimens collected from. Elazığ vicinity were described and anatomical features obtained from the cross section of the roots, stems and leaves were determined. Pollen characters of the studied species were investigated with the light microscope and seed fatty acid composition were analysed with GC-MS (Gas Chromatography -Mass Spectrophotometry) after extraction and methylation process. Linoleic, linolenic, oleic and palmitic acid were determined as major fatty acid at the high ratios. The pollen type of studied species were observed as tricolpate. The pollen shape was determined as oblate in V. diversifolium and suboblate in V. birandianum. The findings were discussed with the literature data. Keywords: Verbascum, Scrophulariaceae, morphology, anatomy, pollen, seed fatty acid, systematics.