Lise öğrencilerinin okula yabancılaşmasında okul iklimi ve okulda iletişimin rolü

Abstract

Bu araştırmada, lise öğrencilerinin okula yabancılaşma puanlarının okul iklimi ve okulda iletişim değişkenleri arasındaki ilişkiye bakılarak okula yabancılaşma düzeyinin bazı demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. İlk olarak okul iklim değişkenlerinden öğretmenlerin destekleyici olarak algılanması, öğretmenlerin olumsuz algılanması, okul yöneticilerinin destekleyici olarak algılanması, okul olanaklarının yeterliliği, okuldaki şiddet algısı, okula aidiyetlik, akademik programdan memnuniyet, okulda iletişim, sosyal medya kullanımı ve TV izleme süresi ile okula yabancılaşma arasındaki ilişki incelenmiştir. Bunun yanında, okul iklimi değişkenlerinden öğretmenlerin destekleyici olarak algılanması, öğretmenlerin olumsuz algılanması, okul yöneticilerinin destekleyici olarak algılanması, okuldaki olanakların yeterliliği, okula aidiyetlik, akademik programdan memnuniyet, anne eğitim düzeyi, sınıf düzeyi, twitter kullanım süresi, internete ulaşım biçimi ve okulda iletişimin okula yabancılaşmayı yordayıp yordamadığına bakılmıştır. Son olarak lise öğrencilerinin okula yabancılaşma düzeylerinin; cinsiyet, sınıf düzeyi, anne-baba eğitim düzeyi, ekonomik gelir düzeyi, internete ulaşma biçimi, takip edilen Tv program türüne göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir.Araştırmada ilişkisel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırma örneklemi, Türkiye'de yedi bölgeyi kapsayacak şekilde 712 kız, 687 erkek olmak üzere toplam 1399 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, Öğrenci Yabancılaşma Ölçeği, Okul Atmosferi Ölçeği ve Okul İklimi Algısı Ölçeği kullanılmıştır.Verilerin analiz edilmesinde SPSS 20. versiyonu kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı; çoklu regresyon analizi, iki kategoriden oluşan grup karşılaştırmaları için t-Test ve ikiden fazla kategoriden oluşan grup karşılaştırmaları için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmada hata payı üst sınırı .05 olarak kabul edilmiştir.Lise öğrencilerinin yabancılaşma puanları ile okul iklim değişkenlerinden `öğretmenin destekleyici olarak algılanması`, `okul yöneticilerinin destekleyici olarak algılanması`,`okuldaki olanakların yeterliliği`, `okula aidiyetlik`, `akademik programdan memnuniyet`, `okulda iletişim` arasında negatif yönde; `öğretmenlerin olumsuz algılanması` arasında ise pozitif yönde anlamlı ilişkiler elde edilmiştir. Ayrıca twitter kullanma süresi ve facebook kullanma süresi ile de pozitif yöndeanlamlı ilişkiler elde edilmiştir. Buna karşın, lise öğrencilerinin yabancılaşma puanları ile `okulda şiddet algısı`, `Tv izleme süresi` arasında anlamlı ilişkiler elde edilememiştir. Akademik programdan memnuniyet, okulda iletişim, öğretmenlerin olumsuz algılanması, anne eğitim düzeyi, sınıf düzeyi, twitter kullanma süresi, öğretmenlerin destekleyici olarak algılanması, internete ulaşma biçimi ve okula aidiyet ile okula yabancılaşma arasında anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Bu 9 değişken birlikte toplam okula yabancılaşma varyansın yaklaşık % 20'sini açıklamaktadır. Lise öğrencilerinin cinsiyetlerine göre okula yabancılaşma ortalamaları açısından ortaya çıkan farkın istatiksel olarak anlamsız olduğu görülmüştür.Sınıf seviyelerine göre 11. ve 12. sınıf öğrencilerinin okula yabancılaşma puanları 9. ve 10. sınıfların ortalamalarından anlamlı düzeyde yüksektir. Lise öğrencilerinin okula yabancılaşma puanlarının ortalamalarının anne eğitim düzeyi ve baba eğitim düzeyine göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı görülmüştür. Buna göre anne eğitim düzeyi açısından lise mezunu olan öğrencilerin okula yabancılaşma puanlarının ortalaması annesi okur-yazar ve ilkokul mezunu olanlardan yüksektir. Diğer taraftan baba eğitim düzeyine göre babası lise ve üniversite mezunu olan öğrencilerin okula yabancılaşma puanlarının ortalaması babası ilkokul mezunu olanlardan anlamlı düzeyde daha yüksektir.Lise öğrencilerinin okula yabancılaşma puanlarının ortalamalarının ailelerin ekonomik durumuna göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı görülmüştür. Gelir durumu 1601-2000 TL, 2001-3000 TL ve 3001-5000 TL olanların okula yabancılaşma puanlarının ortalaması 401-850 TL, 851-1200 TL ve 1201-1600 TL arasında olanlardan daha yüksek çıkmıştır.İnternete hem evden hem de cep telefonundan ulaşabilen lise öğrencilerinin okula yabancılaşma puanları ortalaması ile sadece evden ve sadece internet kafeden ulaşabilenlerden anlamlı bir şekilde daha yüksek çıkmıştır.Lise öğrencilerinin izlemeyi tercih ettikleri TV program türüne göre okula yabancılaşma puanlarının ortalamalarının farklılaşmadığı görülmüştür.Araştırmanın sonuçları ilgili alan yazında ışında tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelime: Okula yabancılaşma, okul iklimi, okulda iletişim

In this study, the relationship between the scores of school alienation of high school students, school climate and communication in school has been analyzed and it has considered whether differed according to some demographic variables or not. Firstly the relationship between the school climate variables that `perception of teachers as supporters`, `negative perception of teachers`, `perception of school administrators as supporters`,`suffiency of school facilities`, `perception of violence in school`, `sense of belonging to school`, `perceived quality of academic programs`and communication in school, social media use and the relationship between duration of watching TV and school alienaton was investigated. Besides that, it was seen if school climate variables that `perception of teachers as supporters`, `negative perception of teachers`, `perception of school administrators as supporters`, `suffiency of school facilities`, `sense of belonging to school`, `perceived quality of academic programs` and mother education level, student grade level, duration of using Twitter, internet access format, communcation in school predict to school alienation or not. Lastly, it was examined if level of school alienation among high school students differs based on gender, student grade level, parents education level, economic income level, internet access format, type of Tv program followed becames different or not.Relational research model was used in the research. The research sample consisted of 1399 high school students, 712 female and 687 male, covering the seven regions in Turkey.`Personal Information Form`, `Student Alienation Scale`, `School Atmosfere Scale` and `School Climate Perception Scale` was used to collect data in the survey.SPSS 20.0 package program was used for the statistical analysis of the data. For the analiysis of data in this study Pearson Moments Product Correlation Coefficent for descriptive statics, Multiple Regression Analysis, t-Test for two categorical group comparisions and One-way analysis of varience (ANOVA) for group analiysis were used. In the study, maximum error marging is accepted as .05.It was obtained that there are significant negative relations between school alienation among high school students points and the school climate factors which are `perception of teachers as suppoters`, `perception of school administrators`, `suffiency of school facilities`, `sense of belonging to school`, `perceived quality of academic programs`, `communication in school`; and also that there is a significant positive relation between`negative perception of teachers` and the scores of school alienation of high school students. There is significant positive relation between school alienation among high school students points and duration of Twitter use and duration of Facebook use. On the other hand there is no significant relation between school alienation among high school students points and `perception of violence in school` and duration of watching TV.There is a significant relation between school alienation and `perceived quality of academic program`, communication in school, `negative perception of teachers`, mother's education level, student grade level, duration of using Twitter, internet access format, `sense of belonging to school`. These 9 variables together account for about 20% of the variance total school alienation It was observed that there is no significant relation between school alienation and gender differences.According cross-grade comparision of students, the school alienation points of 11th and 12th graders are significantly higher than 9th and 10th graders.It was observed that average of school alienation among high students differed significantly according to mother's education level and father's education level. According to this, the average of school alienation points of the students whose mothers graduated from high schools is higher than that of mother's literate and graduated from primary school. On the other hand, according to father's education level, the avarage of school alienation students whose father graduated from a university is significantly higher than that of graduated from primary school.It was observed that the average of school alienation points differed significantly according to the economic statues of their families. The average of school alienation points who income status 1601-2000 TL, 2001-3000 TL and 3001-5000 TL are higher than that income status 401-850 TL, 851-1200 TL and 1201-2000 TL.The average of school alienation points of the students who access to internet from both home and mobile phone is signifcantly higher than that access to internet only from home and only from internet cafe.It was observed that the average of school alienation points are not differed according to Tv program type that high school students preferred to watch.The results of the research has been discussed under the light of literature and suggestions have been made.Keywords: School alienation, school climate, communication in school.