Algılanan evlilik çatışması, ebeveynin akılcı olmayan inançları, kaygıları ve çocukların otomatik düşünceleri, problem çözme becerileri ile çocukların psiko-sosyal uyumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, ebeveynlerin akılcı olmayan inançlarının, kaygılarının, çocukların algıladığı evlilik çatışmasının, çocukların otomatik düşüncelerinin, çocukların problem çözme becerilerinin çocuklarda görülen kaygı ve saldırganlığı ne oranda yordadığı incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2016-2017 eğitim-öğretim yılında İzmir'de bir devlet ilkokulunun 4. sınıfında öğrenim gören 170'i kız 134'ü erkek toplam 304 öğrenci ve bu öğrencilerin anne–babaları olan 608 kişilik ebeveyn grubu olmak üzere toplam 912 kişi oluşturmaktadır. Öğrencilerin yaş aralığı 9 ile 12 arasında olup, yaş ortalaması 9.51 olarak belirlenmiştir. Ebeveynlerden annelerin yaş aralığı 27-58 ve yaş ortalaması 38.2, babaların yaş aralığı 28-60 ve yaş ortalaması 41.8 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca ebeveynlerin evlilik sürelerinin 10-41 yıl arası ve evlilik süresinin ortalama 16.4 yıl olduğu saptanmıştır. Araştırma kapsamında ebeveynlere `Sürekli Kaygı Envanteri`, `Anne-Baba Düşünceler Ölçeği` uygulanırken, çocuklara `Çocukların Evlilik Çatışmasını Algılaması Ölçeği`, `Çocuklar için Problem Çözme Envanteri`, `Çocuklarda Otomatik Düşünceler Ölçeği`, `Çocuklar için Sürekli Kaygı Envanteri` ve `Little Saldırganlık Envanteri` uygulanmıştır. Çalışmanın analiz sürecinde ilk olarak değişkenler arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Buna göre çocukların problem çözme becerisi düştükçe, otomatik düşünceleri ve algıladıkları evlilik çatışması arttıkça, hem saldırgan davranışlarda bulunmaları hem de kaygıları artmaktadır. Ebeveynlerin akılcı olmayan inançları ile kaygıları arasında ve bu iki değişken ile çocukların kaygıları arasında pozititif yönde anlamlı ilişki bulunmaktadır. Çalışmanın ilerleyen sürecinde veriler yapısal eşitlik modeli ile incelenmiştir. Ekolojik Yaklaşıma dayalı oluşturulan model sonucu, ebeveynlere ait değişkenlerden; babaların sürekli kaygısı ve annelerin akılcı olmayan inançları dışındaki değişkenlerin modele anlamlı katkısının olduğunu göstermiştir. Yapılan analizler sonucunda babaların akılcı olmayan inançlarının, çocukların algıladığı evlilik çatışmasının, otomatik düşüncelerinin ve problem çözme becerilerinin çocuklardaki kaygıyı yordadığı ve toplam varyansın % 54,5'inin açıklandığı tespit edilmiştir. Ayrıca araştırma sonucunda çocukların problem çözme becerileri ve otomatik düşüncelerinin çocuklardaki saldırganlığı yordadığı, toplam varyansın %27'sinin açıklandığı saptanmıştır. Annelerin sürekli kaygısı, babaların akılcı olmayan inançları ve algılanan evlilik çatışmasının ise çocuklardaki saldırgan davranışlar üzerinde yordayıcı bir rolünün olmadığı görülmüştür. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular Ekolojik Model kapsamında ilgili alan yazında tartışılmış ve ileride yapılacak olan araştırmalara önerilerde bulunulmuştur.

This research examines, the direct relationship between children's perception of interparental conflict, parent's irrational beliefs, parents' anxieties and children's automatic thoughts, problem-solving skills with anxiety and aggression and how they predict children's anxiety and aggression.The sample of the research consists of 912 persons in total; 304 of them are students, 134 of whom are boys, 170 of whom are girls in the 4th grade of a state primary school in 2016-2017 academic year in İzmir and 608 of which are parents of these students. The age distribution of participant students is between 9 and 12 and the average age is 9.51. For the parents, the age distribution of the mothers is 27-58 and the average age is 38.2; the age distribution of the fathers is 28-60 and the average age is 41.8. It is also found that the duration of marriage of the parents is between 10-41 years and the average duration of marriage is 16.4 years. In the scope of the research, `Trait Anxiety Inventory`, `Parent's Thoughts Scale` to the parents and the children were asked about the `Children's Perception of Interparental Conflict Scale`, `Problem Solving Inventory for Children`, `Children's Automatic Thoughts Scale`, `Trait Anxiety Inventory for Children`, `Little Aggressive Inventory`.Firstly, in the analysis process of the study, the relations between the variables are examined. According to findings, as the problem-solving skills of children fall and the automatic thoughts and the perceived interparental conflict increase, children's both aggressive behaviours and anxieties augment. There is also significant positive correlation between parents' irrational beliefs and anxiety and between these two variables and children's anxiety.In the course of the study, the data were analyzed with a structural equation model. As a result of the model based on ecological approach, it has been seen that there is a significant contribution of the variables to the model except for the fathers' traits anxiety and the mothers' irrational beliefs. The results of the analysis show that the irrational beliefs of the father, children's perception of interparental conflict, children's automatic thoughts and problem-solving skills predicted children's anxiety and it was determined that 54.5% of the total variance was explained. In addition to this, as a result of the research, children's problem-solving skills and automatic thoughts affect children's aggresssion and it was determined that 27% of the total variance was explained. Trait anxiety of mothers, fathers irrational beliefs and perceived interparental conflict are not directly predict the children's aggressive behavior. As a result of the research, the findings were discussed in the related literature within the scope of the Ecological model, proposals were made for future researches and researchers.