Ergenlerde bağlanma, şiddete maruz kalma yaşantıları ile saldırganlık arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin doğrudan ve dolaylı rolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ergenlerde bağlanma, şiddete maruz kalma yaşantılarıyla saldırganlık arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin doğrudan ve dolaylı rollerini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Muğla ili Köyceğiz, Ortaca ve Ula ilçelerinde liseye devam eden 1023 kız, 989 erkek olmak üzere toplam 2012 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Öğrencilerin yaş aralığı 14 ile 19 olup, yaş ortalaması 16,11'dir. Çalışma kapsamında öğrencilere 'Little Saldırganlık Ölçeği', 'Anne-baba ve Akrana Bağlanma Envanteri', 'Şiddete Maruz Kalma Ölçekleri', 'Bilişsel Esneklik Ölçeği' uygulanmıştır. Çalışmanın analiz sürecinde ilk olarak değişkenler arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Buna göre ergenlerde bağlanma arttıkça, saldırganlık düzeyleri azalmakta, şiddete maruz kalma yaşantıları arttıkça, saldırganlık düzeyleri artmaktadır. Bağlanma ve saldırganlık arasında negatif yönde, şiddete maruz kalma ile saldırganlık arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmaktadır. Çalışmanın ikinci aşamasında veriler yapısal eşitlik modeli ile test edilmiştir. Ekolojik model çerçevesinde ele alınan model neticesinde; bilişsel esnekliğin bağlanma ve şiddete maruz kalma yaşantıları ile saldırganlığa aracılık ettiği gözlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda bağlanmanın, şiddete maruz kalma yaşantılarının ergenlerde gözlenen saldırganlığı yordadığı görülmektedir. Bağlanmanın saldırganlığı negatif yönde yordadığı ortaya çıkmaktadır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular Ekolojik model kapsamında ilgili alan yazında tartışılmış ve ileride yapılacak çalışmalara ilişkin öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Proaktif saldırganlık, reaktif saldırganlık, bağlanma, şiddete maruz kalma, bilişsel esneklik.

In this study the direct effects of attchment's and experinces's of exposure to violence of adolesences are examined to aggression and the indirect effect of cognitive flexibilty on aggression. The sample of the research consists of 2012 students in total; of whom are 989 boys, of whom are 1023 girls from the 9th and 12th grade of high school in 2017-2018 academic year in Muğla. The ages of children's changes between 14 and 19. The average of ages is 16.11. In the scope of research, ' Little Aggression Invertory', ' Mother Father and Peer Attachment Scale', 'Exposure to Violence Scales', 'Cognitive Flexibility Scale' were used. First of all in the analysis process of the study, the relations between the variables are examined. According to findings, as the level of attachment to mother, father and peer increases, falls the level of adolesences aggression. On the other hand, as the level of experiences of exposure to violence goes up, incerease the aggression. While there is significiant positive correlation between exposure to violence and aggression, there is significiant negative correlation between attcahment and aggression. In the second step of study, the data were analyzed with structural equation model. As a result of the model based on eceological approach, it has been found that there is a significant contribution of the variables to the model. According to analysis results, attachment to father, mother and peer and experiences of exposure to violence predict the aggression. As a result of the research, the findings were discussed in the related literature within the scope of Ecological model, proposals were made for the future researchs and researchers. Keywords: Proactive aggression, reactive aggression, attachment, exposure to violence, cognitive flexibility.