Sınıf öğretmeni adaylarının akademik öz-yeterliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Eğitim-öğretim faaliyetlerini etkin bir şekilde planlaması, uygulaması, karşılaştığı problemlerle mücadele etme çabası, eleştirel düşünme becerisi sınıf öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlik inancına bağlıdır. Bundan dolayı öğretmen adaylarının akademik öz-yeterliklerinin arttırılmasına yönelik çalışmalar önem taşımaktadır. Bu bağlamda araştırmanın amacı Türkiye'deki Sınıf Öğretmeni adaylarının akademik öz-yeterlik durumlarını çeşitli değişkenlere göre belirlemektir. Araştırma tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri sınıflandırmasında tespit edilen bölgelerde yer alan ve bu bölgelerden belirlenen devlet üniversitelerinde yer alan Eğitim Fakültesi Sınıf Eğitimi Anabilim Dalında öğrenim görmekte olan 4. sınıf öğretmen adayları oluştururken, örneklemini ise basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenen 22 üniversiteden 1298 sınıf öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Araştırmada Owen ve Froman (1988) tarafından geliştirilen Ekici (2012) tarafından Türkçeye uyarlanan 33 maddelik `Akademik Öz-Yeterlik Ölçeği` kullanılmıştır. Verilerin analizinde yüzde, frekans ve ortalama; değişkenlere göre akademik öz-yeterlikleri arasında anlamlı farkın olup olmadığını bulmak için t-Testi, One Way ANOVA; tek yönlü varyans analizinde farklılaşmayı belirlemek amacıyla Scheffe Testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre;Sınıf öğretmeni adaylarının akademik öz-yeterlik ortalamaları 3.19'dır 'Orta' düzeyde akademik öz-yeterliğe sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlik alt boyutlarının 'Orta' düzeyde olduğu belirlenmiştir. Sınıf öğretmeni adaylarının akademik not ortalama değişkenine göre akademik öz-yeterlik düzeylerinde ve alt boyutlarında anlamlı bir farklılaşmanın olduğu tespit edilmiştir.Sınıf öğretmeni adaylarının cinsiyet değişkenine göre akademik öz-yeterlik düzeylerinde, bilişsel uygulamalar boyutunda, teknik beceriler boyutunda anlamlı farklılık bulunmuştur. Bu anlamlı farklılığın kadın sınıf öğretmeni adaylarının lehine olduğu tespit edilmiştir. Sınıf öğretmeni adaylarının ailelerin yaşadığı bölge değişkenine göre akademik öz-yeterlik düzeylerinde, bilişsel uygulamalar boyutunda, teknik beceriler boyutunda anlamlı farklılık belirlenmiştir. Sınıf öğretmeni adaylarının anne eğitim durumu değişkenine göre akademik öz-yeterlik düzeylerinde anlamlı farklılaşma tespit edilmemiştir. Akademik öz-yeterliğin teknik beceriler boyutunda anlamlı farklılaşma bulunmuştur. Sınıf öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlik düzeylerinin baba eğitim durumu değişkenine göre anlamlı farklılık taşınmadığı tespit edilmiştir.Sınıf öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlik düzeylerinin ailenin sosyo-ekonomik düzeyi değişkenine göre anlamlı farklılık taşınmadığı tespit edilmiştir.Sınıf öğretmeni adaylarının lisans aldığı bölümden memnun olma durumu değişkenine göre akademik öz-yeterlik düzeylerinde ve alt boyutlarında anlamlı bir farklılaşma olduğu görülmüştür.Sınıf öğretmeni adaylarının ikna etme becerisi değişkenine göre akademik öz-yeterlik düzeylerinde ve alt boyutlarında anlamlı bir farklılaşma bulunmuştur. Bu bağlamda geleceğimize yön verecek olan öğretmen adaylarının alan bilgisiyle birlikte her yönden çok iyi donanmış, yeni fikirlere ve gelişmelere açık bir yapısının olması gerekir. Bu görev ve sorumlulukları yerine getirebilmesi için öğretmen adaylarının yüksek öz-yeterlik inancına sahip olması beklenir. Bu yüzden öğretmenlerin akademik öz-yeterliğini arttırıcı çalışmalara sıkça yer verilmelidir.

Effective planning and implementation of educational-instructional activities by pre-service classroom teachers, the effort they invest to solve the problems they encounter and their critical thinking skills; all depend on academic self-efficacy beliefs of pre-service classroom teachers. Thus, research focusing on the ways of enhancing the academic self-efficacy of pre-service teachers is of great importance. In this regard, the purpose of the current study is to determine the pre-service classroom teachers' academic self-efficacy depending on different variables. The study employed the survey model. The universe of the study is comprised of 4th year students attending the classroom teacher education departments of the education faculties in the state universities selected from the regions determined by the Statistical Regional Units of the Turkish Statistical Institute (TÜİK) and the sampling consists of a total of 1298 pre-service classroom teachers from 22 universities selected by using the simple random sampling method. In the current study, the 33-item `Academic Self-efficacy Scale` developed by Owen and Froman (1988) and adapted to Turkish by Ekici (2012) was used to collect data. In the analysis of the collected data, percentages, frequencies and means were calculated; t-test and One Way ANOVA were run to determine whether the participants' self-efficacy varies significantly depending on the variables and Sheffe Test was used to determine the differentiation in one-way variance analysis. The analyses revealed the following results;The pre-service classroom teachers' mean academic self-efficacy is 3.19; that is, they have a medium level academic self-efficacy. The pre-service teachers' sub-dimensions of the self-efficacy were also found to be at the medium level. The pre-service teachers' academic self-efficacy and its sub-dimensions were found to be varying significantly depending on the variable of grade point average.Depending on the variable of gender, significant differences were found in their academic self-efficacy levels and the sub-dimensions of cognitive applications and technical skills. These significant differences are in favor of female pre-service teachers. The pre-service teachers' self-efficacy levels and the sub-dimensions of cognitive applications and technical skills were found to be varying significantly depending on the family's place of residence. The pre-service teachers' self-efficacy levels were found to be varying significantly depending on the variable of mother's education status. No significant difference was found for the sub-dimension of technical skills. The pre-service teachers' self-efficacy levels were found to be not varying significantly depending on the variable of father's education status.The pre-service teachers' self-efficacy levels were found to be not varying significantly depending on the family's socio-economic status.Depending on the pre-service teachers' level of satisfaction with the department they are attending, the pre-service teachers' self-efficacy levels and its sub-dimensions vary significantly.The pre-service teachers' self-efficacy levels and the sub-dimensions of self-efficacy were found to be varying significantly depending on the variable of the pre-service teachers' persuasion skill. Pre-service teachers who will give direction to our future are expected to have a good content knowledge, to be well qualified and open to new ideas and developments. For them to fulfill these duties and responsibilities, they need to have high self-efficacy beliefs. Therefore, activities to enhance academic self-efficacy should be frequently included in teacher training programs.