İlkokul 4. sınıflarda adil olma ve sorumluluk değerlerinin oyun ve fiziki etkinliklerle kazandırılması

Abstract

Temel eğitim çocukların iyi birer birey olmalarını amaç edinir. Bu amaca ulaşmayı sağlayacak bilgi, becerileri ve davranışları kazandırmak için eğitim değerlerle şekillendirilmiştir. Oyun ve fiziki etkinliklerin sağladığı öğrenme ortamı öğrencilerin hedeflenen değerleri kazanmaları için uygun bir eğitim ortamı sağlamaktadır. Buradan hareketle bu çalışmanın amacı, adil olma ve sorumluluk değerlerine yönelik oluşturulmuş oyun ve fiziki etkinliklerin öğrenciler üzerindeki etkisini araştırmaktır. Araştırma desenlenirken karma yöntem desenlerinden olan iç içe desen kullanılmıştır. Çalışmanın nicel kısmı yarı deneysel olarak desenlenmiştir. Çalışmanın nitel kısmında ise deney ve kontrol grubuna görüşme tekniği uygulanmıştır. Çalışma grubunu, Muğla ili Menteşe ilçesinde bulunan bir devlet okulundaki araştırmaya katılan 4. Sınıflar oluşturmuştur. Araştırmada toplam 65 öğrenci yer almakta olup; kontrol grubunda 33, deney grubunda 32 öğrenci bulunmaktadır. Veri toplama sürecinde nicel ve nitel veriler eş zamanlı olarak birlikte toplanmıştır. Nicel verileri toplama aracı olarak Çetin-Balcı (2009) tarafından geliştirilen geçerlilik ve güvenirlik analizleri yapılmış olan `Adil Olma Ölçeği` ile Golzar (2006) tarafından geliştirilen `Sorumluluk Ölçeği` kullanılmıştır. Nitel verileri toplama aracı olarak ise değerlere yönelik yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Adil olma ölçeğine ait Cronbach-Alfa değeri hesaplanmış .82 olarak bulunmuştur. Sorumluluk ölçeğine ait Cronbach-Alfa değeri hesaplanmış .83 olarak bulunmuştur. Araştırmanın nicel analizlerinde ortalama, yüzde ve frekans, Bağımsız Gruplar t-Testi, Bağımlı Gruplar t-Testi, Mann Whitney U Testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar testleri kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizi yaklaşımından yararlanılmıştır. Araştırma sonunda her iki değerde deney grubu öğrencilerinin ölçek puanlarında artış gözlenmiştir. Ayrıca deney grubu öğrencilerinin Adil Olma ve Sorumluluk Ölçeklerinden aldıkları ön test-son test tutum puanları arasında anlamlı farklılık tespit edilirken, kontrol grubu öğrencilerinin her iki test puanları arasında anlamlı bir fark belirlenmemiştir. Nitel verilerden yola çıkarak öğrencilerin önceki birikimlerinden getirdikleri adil olma ve sorumluluk kavramlarını genişletip düzenlediği görülmüştür. Oyun ve fiziki etkinliklerin değer öğretiminde vi kullanılmasının değerlerin kazandırılmasında oldukça etkili olduğu, öğrenme sürecini somutlaştırdığı, değerlerin öğretilebilir olgular olduğu ve öğrendikleri değerlerin ise kalıcı olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonunda elde edilen bulgulardan yola çıkarak öğretmenlerin oyun ve fiziki etkinlikler dersinde değerlere yönelik etkinlikler yapmaları önerilmiştir. Anahtar kelimeler: Değerler eğitimi, oyun ve fiziki etkinlikler, ilkokul, adil olma değeri, sorumluluk değeri

The main objective of basic education is to make children good citizens. This education is shaped by values to impart knowledge, skills and behaviors to achieve this objective. The education environment provided by play and physical activities sets the ground for children to acquire the targeted values. In this regard, the purpose of the current study is to investigate the effect of the play and physical activities designed to promote the values of being just and responsible on the students. The study employed the embedded design, one of the mixed method designs. The quantitative part of the study was designed as quasi-experimental. In the quantitative part of the study, interviews were conducted with the control and experimental groups. The study group of the current research is comprised of 4th graders attending primary schools located in the Menteşe Province of the city of Muğla. The participants of the study are 65 fourth graders; 33 are control group students and 32 are experimental group students. In the data collection process, the qualitative and quantitative data were collected simultaneously. The data collection tools used to collect the quantitative data are `The Scale of Being Just`, which was developed and whose reliability and validity analyses were conducted by Çetin-Balcı (2009) and `The Responsibility Scale` developed by Golzar (2006). In the collection of the quantitative data, a semi-structured interview form was used to elicit the participants' opinions about the values. The Cronbach Alpha coefficient was calculated for the Scale of Being Just and was found to be .82. The Cronbach Alpha coefficient was calculated for the Responsibility Scale` and was found to be .83. In the quantitative analyses of the study, means, percentages and frequencies, Independent Samples t-test, Dependent Samples t-test, Mann Whitney U Test and Wilcoxon Signed Ranks Test were used. In the analysis of the qualitative data, the content analysis approach was employed. At the end of the study, increases were observed in the experimental group students' scores taken for the values of being just and responsible. While significant differences were found between the experimental group students' viii pretest scores and posttest scores taken from the Scale of Being Just and the Responsibility Scale, no significant difference was observed between the control group students' pretest and posttest scores. In light of the qualitative data, it was determined that the students expanded and organized their prior knowledge about the concepts of being just and responsible. It was concluded that the use of play and physical activities in values education is highly effective in the inculcation of values, concretizes the learning process and makes the learning of values more doable and permanent. In light of the findings of the study, it can be suggested that teachers should conduct activities directed to teaching of values within the course of play and physical activities. Key words: Values education, play and physical activities, primary school, the value of being just, the value of being responsible