Lise öğrencilerinde benlik saygısı, yaşam amacı, akademikkontrol odağı ve psikolojik belirtilerin okula yabancılaşmayı yordamadaki rolü

Abstract

Araştırmanın genel amacı lise öğrencilerinde benlik saygısı, yaşam amacı, akademik kontrol odağı ve psikolojik belirtilerin okula yabancılaşmayı ne oranda yordadığını belirlemektir. Bunun yanında araştırma okula yabancılaşmanın, okul türü, cinsiyet, sınıf düzeyi, herhangi bir işte çalışma durumu, ailenin aylık geliri, aile içindeki psikolojik şiddet, not ortalaması ve devamsızlık durumu değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma yaşları 14-18 arasında değişen, 9., 10., 11., ve 12. sınıfa devam eden, 340 (%34.9) kız ve 635 (%65.1) erkek olmak üzere toplam 975 lise öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Veri toplamak amacıyla ise Kişisel Bilgi Formu, Öğrenci Yabancılaşma Ölçeği(Sanberk,2003), Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (Rosenberg, 1963) , Ergenler İçin Yaşam Amaçları Belirleme Ölçeği(Eryılmaz, 2010), Akademik Kontrol Odağı Ölçeği(Akın, 2007) ve Kısa Semptom Envanteri(Derogatis, 1992) kullanılmıştır. Verilerin analiz edilmesinde SPSS 20. versiyonu kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı; çoklu doğrusal regresyon analizi, iki kategoriden oluşan grup karşılaştırmaları için t-Testi ve ikiden fazla kategoriden oluşan grup karşılaştırmaları için tek yönlü varyans analizinden(ANOVA) yararlanılmıştır.Araştırma sonucunda okula yabancılaşma puanları ile yaşam amacı, dışsal akademik kontrol odağı, anksiyete, depresyon, olumsuz benlik, somatizasyon ve hostilite ile pozitif yönde; benlik saygısı ve içsel akademik kontrol odağı puanları arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler elde edilmiştir. Doğrusal regresyon analizi sonucuna göre bu dokuz değişken birlikte öğrenci yabancılaşma puanlarındaki değişimin %29'unu açıklamaktadır. Cinsiyetlere göre ayrı ayrı elde edilen regresyon analizi sonuçlarına göre ise dokuz değişen kız öğrencilerde %39, erkek öğrencilerde %25 oranında okula yabancılaşma puanındaki değişimi açıklamaktadır. Okula yabancılaşmanın alt boyutlarının doğrusal regresyon analizi sonuçlarına göre ise; söz konusu dokuz değişken birlikte güçsüzlük puanlarındaki değişimin %25'ini, anlamsızlık puanlarındaki değişimin %14'ünü, kuralsızlık puanlarındaki değişimin %20'sini ve sosyal uzaklık puanlarındaki değişimin %8'ini açıklamaktadır. Bunun yanında araştırmada okula yabancılaşma puanlarının devam edilen okul türüne, sınıf düzeyine, herhangi bir işte çalışma durumuna, ailenin aylık gelirine, ailedeki psikolojik şiddet durumuna ve devamsızlık durumuna göre anlamlı şekilde farklılaşırken cinsiyet ve not ortalamasına göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Okula yabancılaşma, benlik saygısı, akademik kontrol odağı, psikolojik belirtiler

The aim of the study is to determine the self-esteem, life goal, academic focus of control and general psychological health predicts alienation in high school students. In addition, alienation of the school, type of school, gender, class level, work status, family income, family psychological violence, grade point average and absenteeism were carried out to determine whether the demographic variables differ. The study was carried out with 975 high school students, aged between 14-18, attending 9th, 10th, 11th, and 12th grade, 340 (34.9%) girls and 635 (65.1%) boys.Relational screening model was used in the study. In order to collect data, Personal Information Form, Student Alienation Scale (Sanberk, 2003), Rosenberg Self Esteem Scale (Rosenberg, 1963), Life Aims Scale for Adolescents (Eryılmaz, 2010), Academic Focus of Control Scale (Akın, 2007) and Short Symptom Inventory (Derogatis, 1992) was used. SPSS version 20 was used to analyze the data. Descriptive statistics, Pearson Product Moment Correlation Coefficient; t-Test and group one-way variance analysis (ANOVA) were used for multiple-linear regression analysis, group comparisons for two categories.At the end of the research, school alienation scores and life goal, external academic locus of control, anxiety, depression, negative self, somatization and hostility are positive; Significant relationships were found between self-esteem and internal academic focus of control scores. According to the results of linear regression analysis, these nine variables explain 29% of the change in student alienation scores. According to the results of regression analysis obtained according to sexes, 39% of female students and 25% of male students explained the change in school alienation score. According to the results of linear regression analysis of the sub-dimensions of alienation to school; These nine variables together account for 25% of the change in weakness points, 14% of the change in nonsense scores, 20% of the change in irregularity points and 8% of the change in social distance scores. In addition to this, it was concluded that the alienation scores of the school did not differ significantly according to the type of school, class level, job status, family income, family violence and absenteeism, and gender and grade point average. Keywords: School alienation, self-esteem, academic focus of control, general psychological health