Kabul ve kararlılık yaklaşımı temelli grup psikoeğitiminin beden imgesi esnekliği üzerindeki etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Kabul ve Kararlılık Yaklaşımına (KKY) dayalı olarak geliştirilen beden imgesi esnekliği (BİE) grup psikoeğitim programının üniversite öğrencilerinin BİE düzeylerine olan etkisini ve bu etkinin üç hafta süreyle kalıcılığını incelemektir. Araştırma, geliştirilen BİE'yi artırmaya yönelik olan psikoeğitim programının etkililiğini incelemek amacıyla öntest-sontest-izleme ölçümlü deney, plasebo ve kontrol gruplu 3×3'lük yarı deneysel desen şeklinde planlanmıştır. Bu desende birinci faktör, bağımsız işlem gruplarını (bir deney, bir plasebo, bir kontrol) ifade ederken; ikinci faktör, bağımlı değişkenlere ilişkin tekrarlayan ölçümleri (öntest, sontest, izleme testi) ifade etmektedir. Bağımsız değişken BİE'yi yönelik olarak geliştirilen sekiz oturumdan oluşan (her bir oturum 75 dk.) bir psikoeğitim programıdır. Araştırmanın bağımlı değişkeni ise katılımcıların BİE düzeyleridir. Veri toplama aracı olarak bu çalışma kapsamında Türkçe'ye uyarlaması gerçekleştirilen Beden İmgesi Esnekliği Ölçeği (BİEÖ) kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi'nde 2017-2018 Eğitim-Öğretim Güz yarıyılında farklı fakültelerde öğrenimlerine devam eden ve çalışmaya katılmaya gönüllü olan 35 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma grubundan 11 kişi deney grubunda, 12 kişi plasebo grubunda ve 12 kişi kontrol grubunda yer almaktadır. Deney grubu ile KKY'ye dayalı olarak geliştirilen ve sekiz oturumdan oluşan (her oturum 75 dakika) Beden İmgesi Esnekliği Psikoeğitim Programı (BİEPEP) yürütülmüştür. Plasebo grubuna kişisel gelişim başlığı altında çeşitli uygulamaları içeren bir program uygulanmıştır. Kontrol grubundaki katılımcılara ise bir uygulama yapılmamıştır. Programın etkililiğinin incelemesinde ANCOVA, ANOVA ve t-testi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, deney, plasebo ve kontrol gruplarının öntest, sontest ve izleme testi ölçümleri arasında anlamlı bir fark olduğu, deney grubu öğrencilerine yapılan psikoeğitim programının, öğrencilerin BİE'sini artırmada etkili olduğu ve bu etkinin üç hafta süreyle kalıcı olduğu görülmüştür. Araştırmanın sonucunda, üniversite öğrencilerine uygulanan KKT'ye dayalı BİE grup psikoeğitim programının öğrencilerin BİE'sinin artmasında etkili olduğu ve izleme testi ile bu etkinin üç hafta süreyle kalıcılığını koruduğu görülmüştür.

The aim of the study is to examine the effect of body image flexibility group psychoeducation program, based on acceptance and commitment therapy (ACT), on the body image flexibility levels of the university students and the permanence of this effect. In order to investigate the effectiveness of the group psychoeducation program to increase the flexibility of the body image, the research was planned as a 3×3 half quasi-experimental design with experimental, placebo and control groups consisting of a pre-test, a post-test, and a follow-up test. In this design, the first factor refers to independent process groups (an experimental, a placebo and a control group). The second factor refers to repeated measures (pre-test, post-test, and follow-up test) of the dependent variables. The independent variable is a psychoeducation program consisting of 8 sessions (75 minutes per session) developed to increase the body image flexibility while the dependent variable of the research is the body image flexibility levels of the participants. As the data collection tool, Body Image Flexibility Scale (BIFS), which was adapted to Turkish within the scope of this study, was used. The study group of the study consisted of 35 students who were studying in different faculties and volunteering to participate in the study in Muğla Sıtkı Koçman University during 2017-2018 Fall Semester. With the experimental group consisting of 11 participants, Body Image Flexibility Psychoeducation Program (BIFPP) was conducted. Plasebo and control groups are consisted of 12 participants for each. The program based on the Acceptance and Commitment Therapy was developed by the researcher and each session lasted 75 minutes. The placebo group underwent a program with a variety of applications based on personal development. There was no application in the control group. ANCOVA, ANOVA and t-test were used to analyze the effectiveness of the program. According to the findings, a significant difference was found between the pretest, post-test and follow-up test scores of the experimental, placebo and control groups. Afterwards, it was observed that the group psychoeducation program to experimental group students was more effective in increasing the body image flexibility compared to placebo and control groups and this effect was permanent for three weeks long. As a result of the study, it was seen that the group psychoeducation program was effective in increasing the body image flexibility of the students and that this effect remained permanent for three weeks long according to the follow-up test results.