Okulların liderlik kapasitesi ve öğretmenlerin örgütsel sapma davranışları arasındaki ilişki(Muğla ili örneği)

Abstract

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin görüşlerine göre örgütsel sapma ile okulların liderlik kapasitesi arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Araştırmanın evrenini 2017-2018 eğitim öğretim yılında, Muğla il merkezi ve ilçelerindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 10.133 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışma ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Çalışmanın örneklemini devlet okullarında görev yapan 418 öğretmen oluşturmaktadır. Öğretmenlerin örgütsel sapma davranışlarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesinde, Köse ve Aksu'nun (2013) geliştirdiği `Okullarda Örgütsel Sapma` ölçeği kullanılmıştır. Öğretmenlerin okulların liderlik kapasitesine ilişkin görüşlerinin belirlenmesinde, Lambert (2003) tarafından geliştirilen, Kılınç, Büyüköztürk ve Altun tarafından Türkçeye uyarlanan (Leadership Capacity School Survey-LCSS) `Okullarda Liderlik Kapasitesi Ölçeği-OLKÖ` kullanılmıştır. Öğretmenlerin sapma davranışları ve okulların liderlik kapasitesi düzeyine ilişkin görüşlerinin analizinde aritmetik ortalama ve standart sapma kullanılmıştır. Verilerin analizinde öğretmenlerin örgütsel sapma davranışları ve okulların liderlik kapasitesi ile ilgili görüşlerinin belirlenmesinde betimsel istatistikler; katılımcıların görüşlerinin karşılaştırılması için t-Testi ve ANOVA analizleri kullanılmıştır. ANOVA testinde gruplar arasındaki farklılığın hangi gruplar arasında varolduğunu saptamak için Post-Hoc testlerden yararlanılmıştır. Buna göre gruplar arasındaki varyansların eşitliği sağlandığında Tukey testi ve bu eşitlik sağlanmadığında ise Dunnett's C ve LSD testi uygulanmıştır. Okulların liderlik kapasitesi ile öğretmenlerin örgütsel sapma davranışı arasındaki ilişki ise Regresyon Analizi ile belirlenmeye çalışılmıştır.Örgütsel Sapma Ölçeğinin genel ortalaması (x̄=1.63, s=.49) olarak saptanmıştır. Buna göre öğretmenlerin okullarda istenmeyen sapma davranışlarıyla karşılaştıkları görülmektedir. Örgütsel sapma davranışları en çok örgütsel boyutta sergilenmektedir. Öğretmen görüşlerine göre OLKÖ alt boyutlarından işbirliği ve ortak sorumluluk boyutu en yüksek ortalamaya sahipken dağıtımcı liderlik boyutu en düşük ortalamaya sahiptir. Bulgular öğretmenlerin görüşlerine göre örgütsel sapma ile okulların liderlik kapasitesi arasında negatif, orta düzey ve anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir.

The aim of this research is to determine the relationship between the views of teachers organizational deviance behaviours and leadership capacity of schools. The data of the study was collected among 10.133 teachers working in primary schools, secondary schools and high schools in Muğla province in 2017-2018 academic year. The study was designed according to the relational survey model. The sample of the study consisted of 418 teachers working in state schools. The data of the study was collected by using the Organizational Deviance Scale for Schools, which was developed by Köse and Aksu (2013), and Leadership Capacity School Scale (LCSS), which was developed by Lambert (2003) and adapted into Turkish by Kılınç, Büyüköztürk and Altun (2014). To analyze the teachers' views on organizational deviance and leadership capacity of schools, the arithmetic mean and standard deviation were calculated. Descriptive statistics were used in the analsis of teachers' views on organizational deviance and leadership capacity. The t-Test and ANOVA analysis were used to compare participants' views. Post-Hoc tests were used to find out the siginficiant differences among groups according to the results of ANOVA. Tukey test was used for the groups which had a normal distribution and Dunnett's C ve LSD tests were used for the groups which didn't have a normal distribution. The multivariate regression analysis was used to determine the relationship between the leadership capacity of schools and organizational deviant behaviours.The arithmetic mean of Organizational Deviance Scale for Schools was calculated (x̄=1.63, s=.49). This finding indicates that teachers observe organizational deviant behaviours at schools. Organizational deviant behaviours mostly occur in organizational dimension. Also, among the sub dimensions of leadership capacity, the arithmetic mean of collaboration and shared responsibility dimension was the highest, the arithmetic mean of distributed leadership dimension was the lowest. Based on the teachers' views, findings indicate that there is negative medium meaningful relationship between teachers' organizational deviance behaviours and leadership capacity of schools.