Ütopya kavramı bağlamında tek tanrılı dinlerde cennet söylencesi ve kadın

Abstract

Tek tanrılı dinlerin kutsal metinlerinde (Tevrat, İncil, Kur'an) kadınlarla ilgili anlatılarda erkek egemen yaklaşımlar, ifadeler söz konusudur. Bu eril dil ve anlatımın varlığı toplumsal cinsiyet eşitliği açısından bir paradoks içerir. Günümüzün kapitalist-modernist ataerkil yapısı, kamusal ve özel alanda kadının ikincilleştirilmesi sonucunu doğuran düzenleme ve uygulamaları gündelik hayatın doğal bir parçası olarak sunarken dinsel öğretilerin ve anlatıların gücünden de yararlanır. Diğer taraftan adı geçen teolojik metinlerdeki Öteki-dünya anlatısı ışığında (ölümden sonraki hayat) iyilerin mükâfatlandırılacağı bir ütopya-mekân olarak kurgulanan cennet söylencesine yer verilir. Ancak bu ütopik mekânda inançlı erkeklere `cennet gibi bir hayat` vaat edilirken kadınlara nasıl bir hayat ve neler vaat edildiği konusu açık değildir. Patriyarkal otorite-din ilişkisi, bir kavram olarak ütopya-cennet ilişkisi ve ütopik bir mekan olarak cennetteki kadının yaşamı sorunsalı bu tez çalışmasının temel problemidir. Dolayısıyla bu çalışmada, teorik temelli metin analizi yöntemiyle patriyarkal düzenin dinsel olanla ve dinsel bir anlatı olan cennetin ütopya kavramıyla ilişkisinin yanı sıra cennet anlatılarında kadın konusunun toplumsal cinsiyet perspektifi üzerinden irdelemesi amaçlanmaktadır.

The sacred texts of the major monotheistic religions (viz. Torah, Bible, and the Qur'an) are predominantly male-oriented. The dominance of the ensuing masculine discourse has always had detrimental consequences for women. Even today, the contemporary capitalist-modernist societies do not refrain from putting the power of religious doctrines and narratives into use so as to suppress women and subordinate them in public and private spheres. One especially striking example of such a utilization comes to the fore with the myth of the heavens. All the three sacred texts portray heaven almost like a utopia, where the good deeds are rewarded with eternal bliss. However, although the great benefits that the devout men, who have pursued a religiously righteous life here on Earth, might expect from this utopia of an afterlife are quite clear, it is mostly obscure what awaits women there. The present thesis concerns itself mainly with the relations between patriarchal authority and religion, the utopian discourse and paradise narratives with respect to the problems concerning women. Through a series of theoretically inclined text analyses, this study aims to examine the myth of the heavens thoroughly in a gender based context, never missing out the perspective of gender equality.