İbn Battûta Devri Horasan ve Türkistan şehirleri

Abstract

XIV. yüzyılın en önemli seyyahı olan İbn Battûta eski dünya diye tabir edilen bölgelerin tamamını gezmiştir. İbn Battûta devrine Türk-Moğol devri demek yanlış olmayacaktır. Nitekim seyyahın gezmiş olduğu yerlerin hemen hemen çoğu ya Türk ya da Moğol hakimiyeti altında bulunmaktadır. Türk tarihi ve Türk dili bakımından da önemli bir yere sahip olan seyahatname, Türklerin XIV. yüzyıldaki sosyal, siyasi, iktisadi ve dini hayatlarına dair önemli bilgiler içermektedir. Seyahatname ayrıca antropoloji ve coğrafya bilimlerine katkıları bakımından önem arz etmektedir. İbn Battûta'nın Horasan ve Türkistan gezileri neticesinde uğramış olduğu şehirlerin Moğol istilası öncesi durumlarına baktığımız zaman bu bahsi geçen şehirlerin bilim ve kültür merkezleri olduğu ve mimari açıdan o dönemin muazzam yapıları ile karşımıza çıktığı görülmektedir. Bu şehirleri gezen seyyah, dönemin kültür ve ilim başkentlerinin Moğol istilası sonrası vahim durumlarını detaylı bir şekilde aktarmıştır. Ayrıca bu şehirlerin sosyal, siyasi, kültürel ve ekonomik faaliyetlerine de değinen İbn Battûta bu bölgenin hükümdarları Ebû Said Bahadır Han, Aleaddin Tarmaşirin Han ve Özbek Han ile de yüz yüze görüşme imkânı elde ederek onlar hakkında önemli bilgiler aktarmıştır.

XIV. Ibn Battûta that the most important traveler of the 20th century, visited all of the regions known as the old world. It would not be wrong to say that the era of Ibn Battûta was the Turkish-Mongol era. As a matter of fact, most of the places visited by the ibn Battûta are under Turkish or Mongol rule. The travelogue, which has an important place in terms of Turkish history and Turkish language, is the XIV. century, contains important information about social, political, economic and religious life. Travelogue is also important for its contributions to anthropology and geography. When we look at the pre-Mongol invasions of the cities that Ibn Battûta visited as a result of the Khorasan and Turkistan trips, it is seen that these cities are the science and culture centers and they are appear with the enormous structures of the period in terms of architecture. Ibn Battûta, who visited these cities, gave detailed information about the grave situations of the cultural and scientific capitals of the period after the Mongol invasion. Ibn Battûta, who also mentioned the social, political, cultural and economic activities of these cities, had the opportunity to have face-to-face interviews with the rulers of this region, Abu Said Bahadir Khan, Aleaddin Tarmasirin Khan and Uzbek Khan.