Okulların etik iklimi ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki (Kozan ilçe örneği)

Abstract

Bu araştırmada okulların etik iklimi ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini, 2018-2019 eğitim öğretim yılında Adana ili Kozan ilçesindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Tarama modelindeki araştırmanın örneklemini belirlemek için ilkokul, ortaokul ve lisede çalışan öğretmenlerin her biri bir alt evren olarak düşünülmüştür ve grupların kendi içinde örneklem belirlenmiştir. Araştırmanın örneklemini ilkokulda 298, ortaokulda 322, lisede 357 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Victor ve Cullen (1993) tarafından geliştirilen, Eser (2007) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Etik İklim Ölçeği ve Weiss, Davis, England ve Lofquist (1967) tarafından geliştirilen, Baycan (1985) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Minnessota İş Doyumu Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analiz edilmesinde aritmetik ortalama, standart sapma gibi betimsel istatistikler, tek yönlü varyans analizi, t testi, Mann Whitney U testi ve Kruskall Wallis H testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre okullarda etik iklimin araçsallık, başkalarının iyiliğini isteme, bağımsızlık, kurallar, yasalar ve kodlar türleri orta düzeydedir. Öğretmenlerin içsel doyum ve dışsal doyumları yüksek düzeydedir. Okullardaki etik iklim türlerini öğretmenlerin içsel ve dışsal doyumları yordamaktadır. Demografik değişkenler açısından öğretmenlerin görüşleri incelendiğinde, öğretmenlerin cinsiyet, öğrenim durumu, okulda çalıştığı süre ve yaş değişkenlerine göre etik iklim türlerinde anlamlı fark olmadığı; okul kademesi ve kıdem değişkenlerine göre başkalarının iyiliğini isteme, kurallar ve yasalar ve kodlar etik iklim türlerinde anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin içsel doyumlarında kıdem, öğrenim durumu, okulda çalıştığı süre, cinsiyet ve yaş değişkenlerine göre anlamlı bir fark olmadığı; okul kademesi değişkenine göre anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Bunun yanında, öğretmenlerin dışsal doyumunda kıdem, öğrenim durumu, okulda çalıştığı süre, cinsiyet ve yaş değişkenlerine göre anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir.Araştırmanın sonuçlarına göre okullardaki etik iklim türleri ve öğretmenlerin iş doyumu ile ilgili bazı öneriler sunulmuştur.Anahtar kelimeler: Etik, etik iklim, iş doyumu, öğretmen

This study aimed to find out the relationship between ethical climate of schools and teachers' job satisfactıon. The population of this descriptive study consisted of the public school teachers employed at primary, secondary, and high schools in Kozan distirct of Adana province in 2018-2019 education year. Each Public school teachers employed at primary, secondary, and high schools were considered as a subpopulation and the samples were designated for each group. The Sample of the study consisted of 298 primary school teachers, 322 elementary school teachers and 357 high school teachers. Ethical Climate Scale which was originally developed by Victor and Cullen (1993) and was adapted into Turkish by Eser (2007) and the Minnessota Satisfaction Scale, which was originally developed by Weiss, Davis, England and Lofquist (1967) and was adapted into Turkish by Baycan (1985), were used as data collection tools. The arithmetic mean and Standard deviation were calculated and the variance analysis (ANOVA), the t-test, Mann Whitney U test and Kruskall Wallis H test were used in order to determine the views of teachers regarding the ethical climate and teachers' job satisfaction. According to the results of this study, schools' instrumental, caring, indepence, rules, and laws and codes of ethical climate are at moderate levels. Beside of this, teachers' iner satisfactions and external satisfactions are at high levels. The results show that teachers' iner satisfactions and external satisfactions predict the ethical climates of schools. When the opinions of techers are examined in terms of demographic variables, in ethical climate types significant differences are not found according to gender, educational background, years worked in school, and age. However, significant differences are found according to school level and seniority of job. On the other hand, When the opinions of techers are examined in terms of demographic variables, in inner satisfaction significant differencers are not found according to gender, seniority of job, educational background, years worked in school, and age, but significant differences are found according to school level. In external satisfaction, significant differencers are not found according to gender, seniority of job, educational background, school level, years worked in school, and age.According to the results of the study, some suggestions were given about the ethical climate of schools and teachers' job satisfactions.KeyWords: Ethics, ethical climate, job satisfaction, teacher