Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki konuşma etkinliklerinin göreve dayalı dil öğretimine göre incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öncü kurum olma ve hala farklı coğrafyalardan çok sayıda öğrenciye Türkçe öğretme özelliğine sahip Ankara Üniversitesi TÖMER'in yayımladığı ve yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabının (1,2,3) sözlü anlatım ve karşılıklı konuşma etkinliklerinin, yabancı dil öğretim yöntemlerinden Göreve Dayalı Dil Öğretimine (GDDÖ) göre incelenmesi amacıyla yapılmıştır. GDDÖ, gerçek yaşamdaki görevlerle, dilin özgün, kullanışlı ve işlevsel kullanımına yönelik öğrenme etkinlikleriyle, iletişimi ve anlamı öne çıkaran ama biçim odaklı öğretimi de içine alan öğrenci merkezli yaklaşımıyla yabancı dil öğretiminde önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmada, etkinliklerin GDDÖ'nün görev öncesi, görev döngüsü (görev, planlama ve sunum) ve görev sonrası (inceleme, uygulama) aşamalarına sahip olup olmadıkları, bu aşamalar için belirli bir süre verilip verilmediği, etkinliklerin GDDÖ'ye uygun olup olmadığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca etkinlikteki görevlerin görev türlerinin ne olduğu, nasıl bir dağılım sergilediği de ele alınmıştır. Etkinliklerin yorumlanmasında görevlerin gerçek yaşam görevi özelliği gösterip göstermediği ve buna bağlı olarak anlam odaklı olup olmadığı da tartışılmıştır. Bu çalışmada, Yeni Hitit (1,2,3) ders kitaplarındaki sözlü anlatım ve karşılıklı konuşma etkinliklerinin GDDÖ'ye uygun olup olmadığı değerlendirme ölçütlerine göre ele alınmış 'uygun', 'kısmen uygun', 'uygun değil' biçiminde tablo halinde sunulmuş, yüzdelik dağılımları belirlenmiştir. Ayrıca tüm bu etkinlikler Prabhu'nun 1987 yılında yayınladığı Second Language Pedagogy ve Willis'in 1996 yılında yayınladığı A Framework Fort Task-Based Learning adlı eserlerdeki görev türlerine göre değerlendirilmiş ve tablolar halinde sunulmuştur. Çalışmanın inceleme ve betimleme bölümlerinde sözlü anlatım ve karşılıklı konuşma etkinliklerinin görev niteliği taşıyıp taşımadığı, bu görevlerin GDDÖ'deki görevlerle örtüşüp örtüşmediğine bakılmış, görevlerin artı ve eksi yönleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca, sözlü anlatım ve karşılıklı konuşma etkinlikleri betimlenirken, görevlerin öğrenciler açısından ilgi çekici, motive edici, farklı yaş ve kültürlerden öğrencilere hitap edecek biçimde tasarlanıp tasarlanmadığı da incelenmiş ve gerekçeleriyle açıklanmaya çalışılmıştır. Yeni Hitit (1,2,3) ders kitaplarındaki sözlü anlatım ve karşılıklı konuşma etkinliklerinin büyük çoğunluğunun GDDÖ'ye uygun olmadığı, GDDÖ'ye göre tasarlanmadığı, görev öncesi, görev döngüsü ve görev sonrası aşamalarının sistematik biçimde planlanmadığı sonucuna varılmıştır. Bu çalışmanın sonunda araştırmacı tarafından, Ortak Başvuru Metni (OBM)'ndeki A1, A2, B1, B2 ve C1 düzeylerine göre GDDÖ'ye uygun, örnek sözlü anlatım ve karşılıklı konuşma etkinlikleri geliştirilmiştir. Bu etkinlikler geliştirilirken GDDÖ'nün görev türleri, görev öncesi, görev döngüsü ve görev sonrası aşamaları ayrı ayrı planlanmış, her bir aşama ve bölüm için gerekli süreler verilmiştir. Bu çalışmayla yabancı dil olarak Türkçe öğretim kitaplarındaki sözlü anlatım ve karşılıklı konuşma etkinliklerinin GDDÖ yaklaşımı çerçevesinde ele alınmasının ve konuşma becerisinin geliştirilmesi için etkili ve işlevsel, gerçek yaşama uygun görevler tasarlanmasının dil öğrenicileri ve öğreticileri açısından ne kadar önemli olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır.Anahtar kelimeler: Yabancı dil olarak Türkçe, göreve dayalı dil öğretimi, konuşma becerisi.

This study was conducted to examine, according to Task Based Learning (TBL), speaking production and speaking interaction activities in Yeni Hitit Turkish Coursebook for Foreigners (1,2,3) published by Ankara University TÖMER, a pioneering institution in the teaching of Turkish as a foreign languages which currently teaches Turkish to a large number of students from various countries. The TBL has an important place in foreign language teaching with student-centered approach, which includes the real-life tasks, and learning activities aimed to the original, useful and functional use of language, put forward communication and meaning, but also involved the form-focused. This study is aimed to determine whether the activities have pre-task, task cycle (task, planning and report) and language focus (analyse and practice) stages, whether they give a certain time for these stages, and whether these activities are appropriate to TBL. In addition, this study is aimed to reveal the task types in these activities and how they represent a percentage distribution. In the interpretation of the activities, it is also discussed whether or not the tasks show a real life task characteristic and whether they are meaningful or not.In this study, it is examined whether the speaking production and spoken interaction activities in Yeni Hitit (1,2,3) textbooks are appropriate to the TBL according to the criteria designed by the researcher, after which these activities are presented as 'appropriate', 'partially appropriate' or 'not suitable' in the form of a table. In addition, all these activities are evaluated according to the task types of Willis 1996 and presented as a table.In the analysis and description sections of the thesis, it was closely examined whether the speaking production and spoken interaction activities were 'really' a task, according to the tasks in the TBL. The positive and negative aspects of the tasks were also examined. In addition, while describing speaking production and spoken interaction activities, it was examined whether the tasks were interesting, motivating, and designed to appeal to students from different ages and cultures.It was concluded that the majority of the speaking production and spoken interaction activities in the Yeni Hitit (1,2,3) textbooks were not suitable for the TBL, were not designed according to TBL, and the pre-task, task cycle and language focus stages were not systematically planned.At the appendix of the thesis, samples of speaking production and spoken interaction activities appropriate to TBL were developed by the researcher according to the levels of A1, A2, B1, B2 and C1 of CEF (Common European Framework), While developing these activities, the types of tasks of TBL, the pre-task, task cycle and language focus stages of the TBL were planned separately, and the necessary times were given for each part and section.This study has been aimed to show the importance of speaking production and spoken interaction activities in Turkish teaching textbooks as a foreign language discussed within the framework of the TBL approach, and the importance of designing effective, functional tasks appropriate to real life tasks in terms of language learners and teachers in order to improve speaking skills.Key words: Turkish as a foreign language, task based language teaching, speaking skill