Sosyobilimsel konulara dayalı argümantasyon yönteminin ortaokul öğrencilerinin bilimsel okuryazarlık seviyelerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Fen bilimleri dersi gelecekte söz sahibi olacak olan öğrencilerin bilinçlendirilmesi, bilimsel bilgiye dayalı karar vermeleri, bu bilgiyi topluma fayda sağlayacak şekilde kullanmaları açısından oldukça önemlidir. Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı'nda önemi vurgulanan sosyobilimsel konular hakkında öğrencilerin argümantasyon sürecine katılmaları araştırma yapmalarına, bilimsel bilgiye dayalı olarak tartışma yapmalarına, farklı görüşleri tanımalarına, kendi görüşlerini savunmalarına, verilere dayalı olarak yorum yapmalarına ve sonuç çıkarmalarına olanak sağlayarak, üst düzey düşünme becerilerinin ve bilimsel okuryazarlık seviyelerini geliştirdiği söylenebilir. Bu doğrultuda araştırmanın amacını sosyobilimsel konulara dayalı argümantasyon yönteminin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin bilimsel okuryazarlık seviyelerine etkisinin incelenmesi oluşturmaktadır. Araştırma nicel araştırma modeli olan ön test - son test kontrol gruplu desen çalışması olarak desenlenmiştir. Araştırmanın örneklemini Muğla'da bir ortaokulda, 7. sınıfta öğrenim görmekte olan 49 öğrenci oluşturmuştur. Deney grubunda dersler sosyobilimsel konulara dayalı argümantasyon yöntemine göre işlenirken, kontrol grubunda ise deney grubu öğrencilerine sunulan sosyobilimsel konulara paralel olarak dersler işlenmiştir. Kontrol grubunda argümantasyon yöntemi kullanılmadan çalışma yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak `Sosyobilimsel Konular Hakkındaki Görüş ve Tutum Ölçeği`, `Sosyobilimsel Konular Bilgi Soruları`, `Bilimsel Okuryazarlık Ölçeği`, `Bilimsel Okuryazarlık Açık Uçlu Sorular Ölçeği` ve `Dersi Değerlendirme Soruları` uygulanmıştır. Araştırma haftada ikişer saat olmak üzere her iki grupta da yedi hafta boyunca yürütülmüştür. Araştırma sonuçları incelendiğinde, deney grubu öğrencilerinin sosyobilimsel konular hakkındaki görüş ve tutum ölçeğine ilişkin ön test ve son test puanları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır. Fakat son test puan ortalamalarında artış olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kontrol grubu öğrencilerinin ön test ve son test puanları arasında son test lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Deney grubu ve kontrol grubu öğrencilerinin sosyobilimsel konular bilgi soruları ölçeğine ilişkin sonuçları değerlendirildiğinde uygulama sonucunda öğrencilerin başarılarında artış olduğu söylenebilir. Sosyobilimsel konularda argümantasyon yönteminin ve sosyobilimsel konuların bilimsel okuryazarlığa etkisi incelendiğinde ise ön test sonucunda öğrencilerin bilimsel okuryazarlık seviyelerinin yüksek olduğu, uygulanan yöntem sonucunda ise öğrencilerin sosyobilimsel konulara dayalı argümantasyon yapmaları farklı görüşleri tanımalarına, toplumda var olan sorunlar hakkında araştırma yapmalarına, bu konuların ahlaki, çevresel ve finansal etkilerini de değerlendirerek karar almalarına ve bilimsel okuryazarlık seviyelerinin gelişmesine katkı sağladığı söylenebilir. Bu bağlamda sosyobilimsel konulara fen öğretim programlarında daha fazla yer verilmesi önemli görülmektedir. Öğrencilerin uygulanan yöntem ile ilgili görüşleri incelendiğinde ise öğrenciler sosyobilimsel konuları sevdiğini, eğlenceli bulduklarını, yeni güncel bilgiler öğrendiklerini, öğrendiği yeni bilgilerin günlük hayatla oldukça bağlantılı olduğunu, araştırma hevesinin, merakının ve ilgisinin arttığını belirtmişlerdir.Anahtar kelimeler: Sosyobilimsel konular, argümantasyon, bilimsel okuryazarlık, ortaokul öğrencileri, fen eğitimi.

Science course is very important for raising awareness of the students who will have a say in the future, making decisions based on scientific knowledge, using this information to benefit society. Participation of the students in the argumentation process about socio-scientific issues, importance is emphasized in the Science Education Curriculum; it can be said that they developed high level thinking skills and scientific literacy levels by allowing them to conduct research, to debate based on scientific knowledge, to recognize different views, to defend their views, to comment on data and to draw conclusions. In accordance with this, the aim of the study is to examine the effect of socio-scientific argumentation on the level of scientific literacy of 7th grade students.The research was designed as a pre-test and post-test control group design study. The sample of the study consisted of 49 7th grade students in a middle school in Mugla. In the experimental group, the lessons were taught according to the argumentation method based on socio-scientific issues, while in the control group the lesson was taught in parallel with the socio-scientific issues presented to the experimental group students. Lessons were conducted in the control group without using the argumentation method. 'Opinion and attitude scale on socio-scientific issues' , 'Socio-scientific issues information questions' , 'Scientific Literacy Scale' , 'Scientific Literacy Open-ended Questions Scale' and 'course evaluation questions 'were used as data collection. The study was conducted two hours a week over a period of 7 weeks on each group.The research results showed that, there was no statistical significant difference between the pre-test and post-test scores of the experimental group students about the opinion and attitude scale about socio-scientific issues. However, it was concluded that there was an increase in the average of the posttest mean scores. A statistical significant difference was found between the pre-test and post-test scores of the control group students in favor of the post test. When the results of the experimental group and the control group students were analyzed in terms of the socio-scientific issues knowledge questions scale, it can be said that the achievement of the students increased as a result of the intervention.When the effect of argumentation method in socio-scientific issues and socio-scientific issues on scientific literacy was examined, the students' scientific literacy levels were high in the pre-test result; as a result of intervention students argue about socio-scientific issues; It can be said that it recognizes different opinions, makes research about the problems in the society, evaluates the moral, environmental and financial effects of these issues and contributes to the development of scientific literacy levels. In this context, it is considered important to include socio-scientific issues in science curriculum more. When the students' opinions about the intervention were examined, the students stated that they liked socio-scientific issues, they found it amusing, they learned new current information, the new knowledge they learned was very related to their daily lives, and their enthusiasm, interest and interest of research increased. Keywords: Socio-scientific issues, argumentation, scientific literacy, secondary school students, science education.