Umûmü`l- Belvâ ile reddedilen rivayetlerin hadis usulü açısından değeri

Abstract

Bu tezde Hanefi usülcüler'in bir tenkit kriteri olarak geliştirdikleri umûmü'l-belvâ prensibi ve bu prensibi temel alarak amel etmedikleri rivayetler hadis ilmi açısından değerlendirilmiştir. Bu çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın önemi, konusu, yöntemi, sınırı ve araştırmanın kaynakları verilmiştir. Birinci bölümde mütevâtir, meşhur ve âhâd haber hakkında bilgiler verilmiş; ikinci bölümde umûmü'l-belvâ hakkında kısa bir açıklama yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise umûmü'l-belvâ prensibi uyarınca reddedilen rivayetler araştırılmış ve bunların hadis ilmi açısından değerlendirilmesi çalışılmıştır. Rivayetlerin çeşitli kaynaklarda geçen müteba'at ve şevâhidlerinin isnat karşılaştırılması, rical tenkidi, râvilerinin cerh ve tadil eserlerinden yararlanarak değerlendirilmesi yapılmıştır. Sonuç kısmındaysa ise araştırma sürecinde elde edilen bilgiler ve tespitler özet olarak değerlendirilmiştir.Anahtar kelimeler: Mütevâtir, Meşhur, Âhâd, Haberü'l-vâhid, Umûmü'l-Belvâ, Tahric, Tenkid

The principle of umûmü'l-belvâ developed as a criterion of criticism by people from Hanefi Madhab and rumours which are not applied by them according to this principle are evaluated in terms of the study of Hadith. The study consists of the introduction part and the following three parts. The importance, subject, method, limits and sources are given in the intorduction part. Some information on metawatir, Famous Hadith and Isolated tradition are included in the first; some information on umûmu'l-belva is given briefly in the second; some denied rumours on account of umumû'l-belvâ principle are investigated and evaluated in terms of the study of Hadith in the third part. The chain of transmitter comparison parallelism and attestations from different sources, criticism and approval have been held with the help of impugning and approving works of narrators. The information and detections obtained through the study are evaluated as summary in the conclusion part. Keywords: Mutewatir, Famous Hadith, Âhâd, Isolated tradition, Umûmü'l-Belvâ, Criticize, Narrates