Ergenlerde mutluluğun yordayıcıları olarak öğrenilmiş güçlülük ve algılanan anne baba tutumları (Fethiye ilçesi örneği)

Abstract

Bu çalışmanın amacı; ergenlerin öğrenilmiş güçlülük ve algılanan anne baba tutumlarının mutluluğu anlamlı bir şekilde yordayıp yordamadığının incelenmesidir. Ayrıca, mutluluk ile öğrenilmiş güçlülük ve algılanan anne baba tutumları arasındaki ilişkinin ve bazı demografik özelliklere göre öğrencilerin mutluluk, öğrenilmiş güçlülük ve algılanan anne baba tutumu puanı ortalamaları arasındaki farklar araştırılmıştır.Ergenlerde mutluluk ile öğrenilmiş güçlülük ve algılanan anne baba tutumları arasındaki ilişkilerin incelendiği bu araştırmada ilişkisel (korelasyonel) tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2017-2018 eğitim öğretim yılı Muğla ili Fethiye ilçesindeki Anadolu lisesi, fen lisesi ve meslek liselerinin farklı sınıf seviyelerinde eğitim gören 855 öğrenci (489 kız, 366 erkek) oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Öznel Mutluluk Ölçeği, Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeği, Anne Baba Tutum Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Toplanan verilerin analizi SPSS 24.0 paket programı ile gerçekleştirilmiştir. İstatiksel analiz için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu, ilişkisiz örneklemler için varyans analizi ve çoklu doğrusal regresyon analizi yöntemleri kullanılmıştır.Analiz sonucunda ergenlerde öğrenilmiş güçlülük ile mutluluk puanları arasında pozitif yönde ve anlamlı, algılanan anne baba tutumları değişkeninin alt boyutlarından olan demokratik anne-baba tutumu ile mutluluk puanları arasında pozitif yönde ve anlamlı ilişkiler bulunurken, otoriter anne-baba tutumları ile mutluluk puanları arasında negatif yönde ve anlamlı ilişkiler bulunmaktadır. Ergenlerde öğrenilmiş güçlülük puanları ile algılanan anne baba tutumları değişkeninin alt boyutlarından olan demokratik anne ve baba tutumları arasında pozitif yönde ve anlamlı ilişkiler, otoriter anne-baba tutumları ile öğrenilmiş güçlülük puanları arasında negatif yönde ve anlamlı ilişkiler olduğu saptanmıştır. Diğer yandan, öğrenilmiş güçlülük ve algılanan anne baba tutumlarının birlikte ergenlerdeki mutluluğu anlamlı bir şekilde yordadığı ve bu değişkenler tarafından toplam varyansın %12'sinin açıklandığı tespit edilmiştir. Son olarak ergenlerin koruyucu anne baba ve otoriter anne baba tutumu puan ortalamalarının cinsiyete göre, mutluluk ve demokratik anne baba tutumu puan ortalamalarının yaşa göre, demokratik baba tutumu puan ortalamalarının sınıf seviyesine göre, algılanan anne baba tutumlarının okul türüne göre, demokratik anne baba tutumu puan ortalamalarının kardeş sayısına göre ve mutluluk, demokratik anne baba, otoriter anne ve koruyucu baba tutumu puan ortalamalarının gelir seviyesine göre anlamlı düzeyde farklılaştığına ulaşılmıştır.Araştırmada elde edilen sonuçlar alanyazın çerçevesinde tartışılmış, değerlendirilmiş ve bazı önerilerde bulunulmuştur. Anahtar kelimeler: Mutluluk, öğrenilmiş güçlülük, algılanan anne baba tutumu

The aim of this study is to examine whether adolescents' learned resourcefulness and perceived parental attitudes can be used as predictors of happiness in a meaningful way. In addition, the relationship between happiness, learned resourcefulness and perceived parental attitudes as well as differences between mean scores of happiness, learned resourcefulness and perceived parental attitudes according to some demographic characteristics are studied.In this study, correlational survey model is used for investigating relationship between happiness and learned resourcefulness and perceived parental attitudes in adolescents. The sample of the survey was formed among 855 students (489 female, 366 male) that are having education at various levels of Anatolian high school, science high school, and vocational high school in Fethiye district, province of Muğla, through out the 2017-2018 education year. In the research, Subjectivity Happiness Scale, Learned Resourcefulness Scale, Parenting Attitude Scale and Personal Information Form were used as data collection tools. Data was analyzed using SPSS 24.0 package program. For statistical analysis, Pearson Product Moment Correlation, Variance Analysis for Unrelated Specimens, Multiple Linear Regression Analysis were used.As a result of the analysis, while there are a positive and meaningful relationships between the scores of learned resourcefulness and happiness as well as the scores of democratic parental attitudes which are sub-dimensions of perceived parental attitudes and happiness, there are negative and significant relationships between authoritarian parents' attitudes and happiness scores. It was determined that in adolescents, while there are positive and meaningful relationships between the scores of learned resourcefulness and perceived democratic parental attitudes which are sub-dimensions of perceived parental attitudes, there are negative and significant relationships between authoritarian parents' attitudes and learned resourcefulness scores. On the other hand, it was determined that learned resourcefulness and perceived parental attitudes significantly predicted happiness in adolescents and 12% of total variance was explained by these variables. Lastly, it was reached that in adolescents, the mean scores of protective parent and authoritarian parent attitude according to gender, happiness and democratic parent attitude according to age, democratic father attitude according to class level, perceived parent attitude according to type of school, democratic parent attitude according to number of siblings and mean scores of happiness, democratic parent, authoritarian mother and protective father according to level of income significantly differentiate in a meaningful way.The results of the study were discussed, evaluated and some suggestions were made in the framework of the literature.Key words: Happiness, learned resourcefulness, perceived parental attitude