Bir üniversite hastanesi sosyal pediatri polikliniğine başvuran 0-12 ay arası çocukların annelerinin D vitamini desteği hakkındaki bilgi, tutum ve davranışları

Abstract

Giriş ve Amaç: D vitamini kemik gelişimi ve devamlılığının sağlanmasında önemli bir vitamin-hormondur. Besinler ile alınan D vitamini kaynakları sınırlıdır. Bebeklerin ilk altı ayda en önemli beslenme kaynağı olan anne sütü, günlük D vitamini gereksinimini sağlamada yetersiz kalmaktadır. Yapılan çalışmalar D Vitamini eksikliğinin yerine konulması ile yaşamın ilerleyen yıllarında ortaya çıkabilecek osteoporoz, kalp-damar hastalığı, diyabet, otoimmün hastalıklar ve bazı kanser risklerini azaltabileceğini bildirmektedir. Türkiye'de de uzun yıllardır D vitamini yetersizliği ve nutrisyonel rikets önemli halk sağlığı sorunu olarak sürmektedir. Çocuk Endokrinoloji ve Diyabet Derneği Kemik Sağlığı Grubu ve Sağlık Bakanlığı uzlaşı ile 2005 yılında tüm bebeklerde en az bir yaşına, tercihen üç yaşına kadar günde 400 ünite D vitamini kullanılması konusunda ailelerin farkındalığını artırmak için, birinci basamak hekimliğinde ücretsiz dağıtım programı başlatmıştır. Çalışmamızın amacı; hekimlerin, bakım verenin bilinçlendirilmesi üzerindeki etkisi, annelerin D vitamini desteği hakkındaki bilgisi ve uygulama durumunun belirlenmesidir.Gereç ve Yöntem: Çalışmamız 1 Ocak 2018-28 Şubat 2018 tarihleri arasında, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Sosyal Pediatri polikliniklerine başvuran, kronik hastalığı olmayan 0-12 ay arası çocukların çalışmayı kabul eden anneleri ile yapılmıştır. Katılmayı kabul eden 231 kişiye sosyo-demografik özellikleri sorgulayan 10 adet soru ve D vitamini ve D vitamini desteği hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarını sorgulayan 23 sorudan oluşan, toplam 33 soru yöneltilmiştir. İstatistiksel analiz SPSS 15.0 paket programı kullanılarak yapılmış, p<0.05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.Bulgular: Çalışmaya 213 anne (yaş ortalaması 30,3 ± 5,1 yıl) anne katılmıştır. Annelerin tamamı çocuğuna D vitamini verdiğini belirtmiştir. Ancak bunların %83,1'i D vitamini desteğinin gerekli olduğunu ifade etmiştir. Annelerin D vitamini desteğini gerekli görme tutumu ile eğitim durumu arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0,05). Annelerin %92,6'sı günde üç damla D vitamini kullanmaları gerektiği bilgisine sahip idi. Çocuklarına düzenli D vitamini veren annelerin oranı %84 idi. Annelerin %39,4'ü D vitamini desteği hakkındaki bilgilerini çocuk doktorundan, %37,2'si aile hekiminden öğrendiğini belirtmiştir. Katılımcıların yaklaşık %60'ı en iyi D vitamini kaynağına güneşlenme demiştir.Sonuçlar: Yaptığımız çalışmada, annelerin önemli bir bölümü D vitamini desteği hakkında yeterli bilgiye sahipti. D vitamini kullanma tutumları olumlu idi. Katılımcıların çoğunluğu D vitamini desteğini doktordan öğrendiğini belirtmiştir. En kolay ulaşabilir sağlık danışmanları olan aile hekimleri, annelerin D vitamini desteği konusunda farkındalıklarının artırılmasında önemli bir yere sahiptir.Anahtar Kelimeler: Anneler, vitamin D desteği, bilgi, tutum, çocuk

Introduction & Aim: Vitamin D is a significant vitamin-hormone in bone development and ensuring its continuity. Dietary vitamin D sources are limited. Human breast milk, the most important nutritional source of infants in the first six months of life is inadequate in providing daily vitamin D need. Studies report that replacement of vitamin D deficiency may decrease risks of ostheoporosis, a condition that occurs at advanced age, cardiovascular diseases, diabetes, autoimmune diseases and certain cancers. In Turkey, vitamin D deficiency and nutritional rickets have been an important public health concern for many years. With a consensus, the Pediatric Endocrinology and Diabetes Society Bone Health Group and the Ministry of Health started free distribution programs at primary health care services in order to raise awareness of families on using daily 400 units of vitamin D until one, preferably three years of age. The purpose of this study is to determine the effect of the physicians on the caregiver's awareness, knowledge and administration status of the mothers about vitamin D support. Material and Method: The study included approving mothers of 0-12-month-old children with no chronic disease that admitted to the Ankara University Medical School Social Pediatrics Policlinic between the January 1 and February 28 in 2018. Ten questions querying socio-demographic features and 23 questions querying knowledge, attitude and behavior towards vitamin D, a total of 33 questions were asked to 231 people, who accepted to participate. Any p value of 0.05 was considered statistically significant.Results: Two hundred and thirteen mothers (mean age: 30.2 ± 5.1 years) were included in the study. All mothers stated that they gave vitamin D to their child. Yet, 83.1% stated that vitamin D support was necessary. No significant difference was found between attitude of mothers towards vitamin D support and educational status (p>0.05). Of the mothers, 92.6% knew that they should use three drops of vitamin D per day. The percentage of mothers giving their child vitamin D regularly was 84%. Of the mothers, 39.4% stated that they got their knowledge on vitamin D support from their pediatrician, and 37.2% from their family doctor. Approximately 60% of the participants told that the best vitamin D resource was sunbathing. Conclusions: In this study, a remarkable proportion of the mothers had adequate knowledge on vitamin D support. Their attitude on using vitamin D was positive. Most of the participants stated that their knowledge on vitamin D support was from their physicians. The family physicians, the easiest accessible medical advisor, play a significant role in raising awareness on vitamin D support. Keywords: Mothers, vitamin D support, knowledge, attitude, child