Doğrudan ve dolaylı anlatımın ortaokul 8. sınıf öğrencileri tarafından tanınma düzeyi ile merkezi liselere yerleştirme sınavlarında yer alma sıklığı

Abstract

Seslerin bir araya gelmesiyle kelimeler oluştuğu gibi kelime ve kelime gruplarının bir araya gelmesiyle cümle oluşur. Çeşitli cümle türleri vardır. Her cümlenin kuruluş biçimi ve ahengi farklıdır. Cümlelerde kuruluşu anlamlı hale getiren yüklem vardır ve yüklemlerde daha çok sözcük türü olan fiil kullanılır. Cümle, duygu ve düşünceleri aktarma, eylemlerle durumları karşılama, günlük hayatımızı sürdürebilme, kendimizi ifade etme bakımından önemlidir. Cümlenin kuruluş biçimlerini bilmek ve doğru kullanmak iletişimi en yüksek düzeyde tutan unsurdur. Cümlelerini düzgün seçen, doğru ve yerinde kullanan bir bireyin hem toplumda saygın bir yeri olur hem de çevresiyle iyi iletişim kurabilmesi mümkün olur. Devrik veya yerinde kullanılmayan kelime ve kelime grupları iletişimi zorlaştırır; hem karşı taraf anlamaz hem de kendimizi anlatamamış oluruz. Cümle kurulumu sadece sözlü anlatımda değil yazma becerisinde de karşımıza çıkar. Kendini ifade ederken öncelikle düşünceleri süzgeçten geçirip sonrasında duygu ve düşünceleri cümleleri doğru kurarak kâğıda geçirmek zor bir işlemdir. Bu araştırmada amaç, ortaokul 8. Sınıf öğrencilerinin doğrudan ve dolaylı anlatımı tanıyabilme düzeyi ile merkezi liselere yerleştirme sınavlarında yer alma sıklığını tespit etmektir. Araştırmanın iki alt amacı bulunmaktadır. Bunlardan birincisi sekizinci sınıf öğrencilerin doğrudan ve dolaylı anlatımı tanıyabilme düzeylerinin `cinsiyet, sosyoekonomik düzey, kardeş sayısı, anne eğitim seviyesi, baba eğitim seviyesi` değişkenleri açısından farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesidir. İkinci alt amaç ise merkezi liselere yerleştirme sınavlarında doğrudan ve dolaylı anlatımın yer alma sıklığını belirleyebilmektir.Araştırmanın evrenini Muğla ili sınırları içerisinde 2015-2016 eğitim öğretim yılında 8. sınıfa devam eden ortaokul öğrencileri ve merkezi liselere yerleştirme sınav soruları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise 2015-2016 eğitim öğretim yılında Muğla ilinde yer alan 10 okulun 8. sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırmaya katılan 271 öğrencinin 96'sı üst, 99'u orta, 76'sı alt sosyoekonomik seviyeye sahiptir. Cinsiyet açısından ise 142'si kız, 129'u erkek öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada öğrencilerin doğrudan ve dolaylı anlatımı tanıyabilme durumlarını ölçen bir test uygulanmıştır. Ayrıca 1998 ve 2018 yılları arasında merkezi liselere yerleştirme sınavlarında, doğrudan ve dolaylı anlatımın yer alma sıklığı ele alınmıştır. Bu araştırmada bulgular, iki alt başlık altında ele alınmıştır. Birinci bölümde, öğrencilerin doğrudan ve dolaylı anlatımı tanıyabilme durumlarının cinsiyet, sosyoekonomik düzey, kardeş sayısı, anne eğitim durumu ve baba eğitim durumu değişkenlerine göre karşılaştırmasına; ikinci bölümde 1998 ve 2018 yılları arasında uygulanan Merkezi Liselere Yerleştirme Sınavlarında doğrudan ve dolaylı anlatımın yer alma sıklığına ilişkin sonuçlar verilmiştir.Bu çalışmada doğrudan ve dolaylı anlatım testinden çıkan puanlara göre cinsiyet açısından kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre daha başarılı oldukları görülmüştür. Sosyoekonomik seviye açısından üst sosyoekonomik seviyeye sahip öğrenciler daha başarılı olurlarken alt sosyoekonomik seviyeye sahip öğrencilerin başarı durumlarının daha düşük olduğu belirlenmiştir. Kardeş sayısı açısından değerlendirildiğinde, kardeşi olmayan öğrencilerin test puanlarında daha başarılı oldukları; 3 ve daha fazla kardeşe sahip öğrencilerin ise başarı oranlarının daha düşük olduğu görülmüştür. Anne eğitim seviyesi üniversite mezunu olan öğrencilerin başarı durumları daha yüksekken sırayla bunları lise, ilkokul, ortaokul ve okuma yazma bilmeyen anneye sahip öğrencilerin ortalamaları takip etmiştir. Sadece anne eğitim seviyesi ilkokul mezunu olan öğrencilerin ortalaması anne eğitim seviyesi ortaokul mezunu olan öğrencilerin ortalamasından yüksek çıkmıştır. Baba eğitimi açısından ise üniversite mezunu babaya sahip öğrencilerin ortalaması en yüksektir. Baba eğitim seviyesi faktörüne göre öğrenci ortalamaları incelendiğinde sırayla lise, ortaokul, ilkokul gelir. En düşük ortalama babası okuma yazma bilmeyen öğrencilerindir.Merkezi liselere yerleştirme sınavlarında doğrudan ve dolaylı anlatım sorusuna rastlanmamıştır fakat tanık gösterme sorusunun doğrudan bir kere sorulduğu inceleme sonucunda ortaya çıkmıştır.

Words are formed by the combination of sounds, as well as a combination of words and phrases to form a sentence. There are several types of sentences. The structure and harmony of each sentence is different. In verbs, there are predicates that make the organization meaningful and verbs, which are more word types, are used in verbs. Sentence is important in terms of transferring feelings and thoughts, meeting situations through actions, sustaining our daily lives, expressing ourselves. Knowing and using the correct forms of sentence is the element that keeps communication at the highest level. An individual who chooses his sentences properly, uses them correctly and correctly has a respectable place in the society and is able to communicate well with his environment. Overturned or unused words and phrases make communication difficult; we do not understand the other side and we can not tell ourselves. Sentence installation is not only in oral expression but also in writing skills. When expressing yourself, it is a difficult process to filter the thoughts first and then pass the feelings and thoughts to the paper by establishing the sentences correctly.The aim of this study is to determine the level of 8th grade students' direct and indirect expression recognition and the frequency of taking place in central high school examinations. The study has two sub-objectives. The first is to determine whether the eighth grade students' level of recognition of direct and indirect expression differs in terms of `gender, socioeconomic level, number of siblings, mother education level, father education level`. The second sub-objective is to determine the frequency of direct and indirect expression in central high school placement examinations.The population of the study consists of 8th grade secondary school students and central high school placement exam questions in the 2015-2016 academic year in Muğla. The sample of the study consists of 8th grade students from 10 schools in Muğla in the 2015-2016 academic year. Of the 271 students who participated in the research, 96 had upper, 99 had middle and 76 had lower socioeconomic status. In terms of gender, 142 were female and 129 were male.In the study, a test that measures the students' ability to recognize direct and indirect expression was applied. In addition, the frequency of direct and indirect expression in the placement exams in central high schools between 1998 and 2018 was discussed.In this research, the findings are discussed under two sub-titles. In the first part, the comparison of students' ability to recognize direct and indirect expression according to the variables of gender, socioeconomic level, number of siblings, maternal education status and father education status; In the second part, the results related to the frequency of direct and indirect expression in Central High School Placement Exams between 1998 and 2018 are given.In this study, it was seen that female students were more successful in terms of gender than male students according to the scores obtained from direct and indirect expression test. In terms of socioeconomic level, students with higher socioeconomic level were more successful, while students with lower socioeconomic level had lower success levels. In terms of the number of siblings, it was found that students without siblings were more successful in test scores; The success rate of students with 3 or more siblings was lower. While the mother education level of the students graduated from university was higher, their success was followed by high school, primary school, secondary school and the average of the students with illiterate mothers. Only the average education level of the mothers with primary school graduates was higher than the average education level of the mothers with middle school graduates. In terms of father education, the average of the students with a university graduate father is the highest. When the average of the students is examined according to father education level factor, respectively, high school, secondary school, primary school comes. The lowest average father is illiterate.There was no question of direct and indirect expression in central high school placement exams, but it was revealed that the question of witnessing was asked directly once.