Okula dayalı ekstra program etkinliklerinin geliştirilmesi ve değerlendirilmesi

Abstract

Günümüz eğitim araştırma ve uygulamaları, temelinde insan ve insana ait özellik ve ihtiyaçlarına yönelik sürdürülmektedir. Bu ihtiyaçlar, akademik, duyuşsal, psikolojik, sosyolojik, teknolojik ve/veya farklı kaynaklardan ortaya çıkabilmekte ve okul toplumunun paydaşlarını (öğrenci, öğretmen, idareci ve veliler) etkileyebilmektedir. Okul içerisinde karşılaşılan sorun ve/veya ihtiyaçların merkezi planlamalar ve uygulamalarda göz ardı edilebildiği ve çözülemediği durumlarda ise okulun kendi özgün çözümlerini geliştirmesi beklenebilmektedir. Bu yaklaşıma dayanarak, araştırma okula dayalı ekstra program etkinliklerinin geliştirilmesi ve değerlendirilmesine odaklanmıştır. Okula dayalı program geliştirme yaklaşımı ile bir okulun kendi paydaşlarının belirlediği ihtiyaçlar, merkezi olmayan ekstra program etkinlikleri ile karşılanmaya çalışılmıştır. Araştırma eylem araştırması olarak yürütülmüştür. Eylem araştırmasının ve program geliştirme çalışmasının doğal döngüsü olarak, öncelikle okul paydaşlarının akademik ve duyuşsal ihtiyaçları (olumsuz öğrenci davranışlarının iyileştirilmesi ve İngilizce konuşma becerilerinin geliştirilmesi) belirlenmiş; ihtiyaçlara yönelik etkinlik planları hazırlanmış; etkinlik planları eğitim durumları da belirlenerek geliştirilmiş; uygulanmış; her uygulama sonrası değerlendirilmiş ve uygulamaların tamamlanmasından sonra araştırma soruları kapsamında değerlendirilmiştir. Araştırmada okula dayalı ekstra program etkinliklerin geliştirilmesi ve değerlendirilmesi sürecinin yanı sıra, bu etkinliklerin (1) öğrencilerin öz kavram algılarına, (2) okula bağlılık durumlarına, (3) akademik gelişimlerine, (4) okul paydaşlarının rol ve sorumluluklarına, (4) okul paydaşlarının konu ile ilgili düşüncelerine yansımaları da incelenmiştir. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen yazılı ve sözlü görüşme soruları/formları aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel ve içerik analizine başvurulmuş, kodlama ve temalaştırmalar yapılmıştır.Araştırma sonunda okula dayalı ekstra program etkinliklerinin okul ihtiyaçlarının karşılanmasına olumlu katkı sağladığı görülmüştür. Öğrencilerin öz kavram algılarına yönelik tanımlamalarında, kendilerine olan güvenlerinin arttığı, başarılı olma ölçütlerinin farklılaştığı; okula bağlılık durumlarında ise ciddi bir değişiklik olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin akademik gelişimlerinde de olumlu yansımalar gözlenmiştir. Okul paydaşları uygulama sonrasında etkinliklerin öğrencilerin duyuşsal ve akademik kazanımlarına ve okul ortamına olumlu katkılar sağladığını, okul içerisinde böyle organize etkinliklerinin önemli olduğunu, bu tür etkinliklerin planlanmasında ve uygulanmasında daha fazla yer almak istediklerini, paydaşlar arası işbirliğinin artması gerektiğini belirtmişlerdir. Özellikle öğretmenlerin ve velilerin okul içinde ekstra program kapsamında düzenlenecek etkinliklerin organize edilmesinde aktif katılım sağlamak istediği, görüş ve fikirlerinin sorulmasını beklediği fark edilmiştir. Idarecilerin ise okul içi planlamalarında daha çok karar verme ve imkan sağlama konusunda sorumluluk almak istedikleri gözlenmiştir. Araştırmanın tamamlanmasıyla, okula dayalı program geliştirme yaklaşımı ve ekstra program etkinliklerine ilişkin yeni tanımlamalar yapılmış, okul içerisindeki paydaş ihtiyaçlarının yalnızca akademik boyutunun olmadığı, duyuşsal kazanımların merkezi olmayan programlarla da pekiştirilebildiği vurgusuna dikkat çekilmiş, okula dayalı program geliştirmede sistematik bir yaklaşım sunulmuş ve alan çalışmalarına kazandırılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın bu yönüyle eğitim araştırmalarının teori ve pratiği bir araya getirdiği uygulama çalışmalarına örnek olması, gelecek araştırmalara kaynak sağlaması ve okulun kurumsal, paydaşların bireysel gelişimini pekiştirmesi beklenmektedir.

Present educational studies and implementations are conducted basically on human needs. These needs can appear from academic, affecitve, psychologic, sociologic, technologic, and/or different sources and affect school atmosphere and community. In such cases, there may arise different problems in school environment and centralised educational policies, plans, and/or implementations may not be effective or relevant enough to find a solution. Thus, schools are to provide their own alternative and/or authentic solutions. Based on this approach, this study focused on developing and evaluating school based extracurricular activities. In the study, needs of a school were determined through school based curriculum development approach and these needs were met with extracurricular activities which are not nationally implemented and authentic for the school itself. The study was carried out in an action research. As the nature of the action resarch and curriculum development studies, the affective and academic needs (enhancing unfavourable student behaviors and improving English speaking skills) were prioritized and then activity plans were designed accordingly. Activity plans were developed with alternative instructional methods and techniques. After each implementation, activities were evaluated and revised for the following implementation. Completing the whole procedure, all activities were examined and evaluated within research questions. In addition to developing and evaluating school based extracurricular activities, it was also examined how these activities reflected on (1) students' self-concept perceptions (2) school commitment, (3) academic development (4) school members' roles and responsibilities, (5) school members' opinions on the subject. The qualitative data were collected through written and verbal interview questions developed by the researcher. The data were examined through descriptive and content analysis. In the procedure, the data were sperated into codes and categorized in related themes. As the result of the study, it was found that school based extracurricular activities helped to meet determined school needs. In students' self-concept definitions, it was clearly seen that their self-confidence enhanced, definition of being successful differentiated positively. However, there was not observed any remarkable change in students' school commitment. In students' academic develeopment, the positive contributions were recorded. School members presented that the study contributed to students' academic and affective attainments and school atmosphere. They shared that they wanted to see such organized activities in school environment since they have a critical role in education. They were willing to participate in planning, designing and implementing such activities regarding different school needs and also their own subject fields. It was also noticed that, particularly teachers and parents expected to share their opinions for such activities and thefore involve more actively. On the other hand, school administrators expected to take responsibilities in decision making of the procedure. Based on the study, there are new definitions for school based curriculum developing approach and extracurricular activities. In regards, it is concluded that school needs are not limited only to academic developments, but also have affective ones. Additionaly, these affective needs can be met thorugh schools own extracurricular activities. These conclusions have resulted in an alternative model for a school based curriculum development. As final words, the study is expected to present a bridge between theory and practice in the related field studies and contribute to school members' individual and institutional developments.