Ebû `Alî el-Fârisî`de dilbilimsel tenkit -el-İğfâl eseri örneği-

Abstract

Bu tez, 288/377-901/987 yılları arasında yaşamış Arap dilbilimcisi Ebû 'Alî el-Fârisî'nin el-İğfâl adlı eserinde hocası Ebû İshâk ez-Zeccâc (ö. 311/923)'ın Me'anî'l-Kur'ân ve İ'râbüh adlı tefsirine tevcih ettiği dilbilimsel tenkitleri, objektif bir yaklaşımla kritik etmektedir. el-Fârisî'nin münekkit kimliğinin yanı sıra, tenkitlere mahal olan dilsel meseleleri, hem Kur'ân, şiir ve Arap dil gramerinin temel ilkeleri gibi naklî; hem de tümevarım, kıyâs ve illet gibi aklî deliller ışığında, ilk kaynak eserlere uzanarak karşılaştırmalı bir yöntemle (comparative linguistics) incelemektedir. Anahtar Kelimeler: Ebû 'Alî el-Fârisî, ez-Zeccâc, Linguistik, Dilbilimsel Tenkit, Eleştiri, el-İğfâl, Me'anî'l-Kur'ân.

This thesis focuses on Abu Ali el-Farisi's (288/377-901/987) el-Igfal by analysing the linguistic criticisms addressed to the exegesis named Me'ani'l Kur'an we Irabüh by his master Abu Ishak ez-Zeccac (d. 311/923). Alongside Al Farisi's critiques, the thesis examines his controversial ideas by providing traditional (Qur'an, poetry and Arabic philology) and rational (induction, syllogism, and justification) proofs within the methodology of comparative linguistics, keeping in mind the primary sources of Arabic philology.Keywords: Abu Ali Al Fârisî, ez-Zeccâc, linguistics, comparative linguistics, Arabic philology, criticisms, el-İğfâl, Ma'anî'l-Kur'ân.