Etiyopya`daki doğrudan yabancı yatırımının belirliyicileri: Bir zaman serisi analizi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 1988-2018 arası dönemde Etiyopya'da Doğrudan Yabancı Yatırım (DYY) ile ilgili uzun vadeli (UV) ve kısa vadeli (KV) belirleyici etkenleri incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, doğrudan yabancı yatırıma ait belirleyici etkenlere dair teorik açıklamaları eleştirmekte ve gelişmekte olan ülkeler bağlamında doğrudan yabancı yatırımların belirleyici etkenlerine odaklanan ilgili ampirik literatürü gözden geçirilmektedir. Etiyopya'da 1992 sonrası dönemde ticareti serbestleştirecek bazı tedbirler alınmış, Etiyopya'nın piyasa güdümlü ekonomiye geçişi, DYY'nin gelişmesini sağlamıştır. Bu çalışmanın yapılması noktasında Reel GSYH, enflasyon ticaret serbestliği, hükümet harcamaları, altyapı geliştirme ve beşeri sermaye değişken olarak dâhil edilmiştir. Bu çalışmada, ARDL (Autoregressive Distributed Lag) Modeli kullanılmıştır ve model üzerinden ekonometrik analiz tekniği benimsemiştir. Hem uzun hem de kısa vadeli tahminlerde altyapı geliştirme ve beşeri sermaye, Etiyopya'da DYY üzerinde pozitif bir etkiye yol açmış ve istatistiksel açıdan anlamlı bir değere sahiptir. Enflasyon oranı ise, Etiyopya'da DYY üzerinde negatif bir etkide bulunmuş ve istatistiksel açıdan anlamlı bir değere sahip olmuştur. Uzun vadeli tahminlerde Reel GSYH ve DYY arasında ters yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Politikal önerisinde de dile getirildiği biçimiyle hükümetin altyapıyı ve beşeri sermayeyi geliştirmesi, böylelikle yabancı yatırımcıları ülkeye çekmesi gerekmektedir. Enflasyonun yol açtığı etkiye dair sorunları çözmek için hükümet ülkenin makroekonomik düzeyde istikrara kavuşabilmesi için bazı tedbirler almak zorundadır. Ayrıca yabancı yatırımcıların yatırımları ile ilgili olarak kendilerini rahat hissedebilecekleri bir ortamın oluşturulabilmesi için ülkenin politik istikrarına öncelik verilmelidir. Anahtar Kelimeler: Belirleyici, Etiyopya, DYY, Reel GSYH, ARDL modeli

ABSTRACTDETERMINENTS OF FOREIGN DIRECT INVESTMENT IN ETHIOPIA: A TIME SERIES ANALYSISAbdulaziz Abdulkadir JamaM.A. Thesis, Department of International Trade and MarketingSupervisor: Assoc. Prof.Dr. Mustafa METEJune 201957 pagesThis study attempts to examine the short run (SR) and Long run (LR) determinant of Foreign Direct Investment (FDI) in Ethiopia in the period between 1988 and 2018. To this end, the study reviewed the theoretical explanations of the determinants of foreign direct investment, and the study reviewed the relevant empirical literature focusing on the determinants of foreign direct investments in the context of developing countries. In Ethiopia from the year of 1992 onwards there has been some measure of liberalization of trade and Ethiopia's transition to market oriented economy has started to improve the FDI. To conduct this study Real GDP, Inflation, trade openness, government expenditure, infrastructure development and Human Capital are the variables included in this research. The study adopted an econometric analysis technique by using Autoregressive Distributed Lag Model (ARDLM). Both in long- run and shot run estimates, infrastructure development and Human Capital has positive impact and statistically significant to FDI in Ethiopia. Inflation rate has also negative sign and statistically significant to FDI in Ethiopia. In long run Real GDP growth rate is found to be statistically significant but negative coefficient to FDI. As the stated in the policy recommendation the government has to improve infrastructure and human capital to attract foreign investors to the country. To solve the effect of inflation the government has to take some measures to stabilize macroeconomic stability of the country. Political stability of the country should have to be given a priority to get an environment where foreign investors can feel comfortable for their investment. Key words: Determinant, Ethiopia, FDI, Real GDP, ARDL model